Türklerde Devlet Teşkilatı Klasik Sorular

Soru 4: Ikta sistemi hakkında kısaca bilgi veriniz.

Cevap 4:
Ülke topraklarının vergi gelirlerine göre bölümlere ayrılarak her birinin askerî ve sivil devlet görevlilerine hizmet karşılığında maaş olarak verilmesidir. Görevliler elde ettikleri gelirlerden maaşlarını aldıktan sonra kalan bölümü ile atlı asker beslerlerdi. “Sipahiyan” adı verilen bu askerler savaş zamanında orduya katılırlardı.

Soru 5: Osmanlı devlet anlayışını oluşturan esasları yazarak kısaca açıklayınız.

Cevap 5:
Osmanlı devlet anlayışı 3 esas üzerine kurulmuştur. Bunlar ;
a.  Devlet-i Ebed Müddet (Devletin sonsuza kadar yaşatılması)
b. Nizam-ı Alem(Dünya düzeninin sağlanması adalet ve barışın sağlanması)
c. Kanun-ı Kadim (Kamu hukuk kurallarının üstünlüğü , büyük kanunlar) dir.

Soru 6: Osmanlı veraset sisteminde ( tahta çıkma usulü )yaşanan değişimleri kısaca yazınız.

Cevap 6:
Tahta çıkarken belli bir kural olmadığı için taht kavgaları yaşanmıştır. Bunu önlemek için Osmanlı Hükümdarları Veraset sistemine bazı yenilikler getirmişlerdir. Bunlar
1- I. Murat ‘‘Ülke hanedanın ortak malıdır’’ anlayışının yerine ‘‘Ülke padişahın oğullarının malıdır’’ anlayışını getirdi.
2- Fatih Kardeş Katli ilkesini getirdi.
3- I. Ahmet Kardeş Katli ilkesini kaldırarak Ekber ve Erşet(yaşı en büyük hanedan üyesinin tahta geçmesi) getirdi.

Soru 7: Divan-ı Humayu’nu oluşturan sınıfları yazarak; bu sınıfların görevleri hakkında bilgi veriniz.

Cevap 7:
Divan-ı Humayun İlmiye, Kalemiye ve Seyfiye sınıflarından oluşmaktadır.

Seyfiye: Yönetim ve askerlik işleri ile ilgilenen sınıftır. Vezir-i Azam ,Vezirler, Yeniçeri Ağası , kaptan-ı Derya gibi asker
kökenli divan üyeleri bu sınıfa mensuptur.

İlmiye: Yargı ,İfta(Fetva verme) ve Eğitim işleri ile ilgilenen sınıftır..Kazasker Şeyhülislam gibi medrese kökenli divan üyeleri bu sınıfa mensuptur.

Kalemiye: Devletin mali ve yazışma işerlini yürütürdü.Defterdar ve Nişancı gibi memur kökenli divan üyeleri
bu sınıfa mensuptur.

Soru 8: Sened-i İttifak hakkında kısaca bilgi veriniz.

Cevap 8:
1808 de II. Mahmut döneminde Vezir-i azam Alemdar Mustafa paşa nın katkıları ile Anadolu ve Rumeli ayanları ile Padişah II. Mahmut un imzaladığı bir anlaşma olup bu anlaşma ile Osmanlı da padişahın yetkileri ilk defa sınırlandırılmıştır.

Soru 9: Tanzimat Fermanı hakkında kısaca bilgi veriniz.

Cevap 9:
1839 da Abdülmecit in hükümdarlığı döneminde sadrazam Mustafa reşit Paşa nın katkıları ile ilan edilen bir fermandır. Gülhane Parkına okunup ilan edildiği için Gülhane Hatt-ı Hümayun da denir. Bu fermanla Osmanlı halkına bazı haklar verilmiştir. Tüm Osmanlı tebaası(Halk) eşit sayılmıştır. Tanzimat fermanı ile Osmanlı hızlı bir batılılaşma sürecine girmiş ve bu dönemde yapılan ıslahatlara Tanzimat ıslahatları denir.

Soru 10: Islahat Fermanı hakkında kısaca bilgi veriniz.

Cevap 10:
1856 da Kırım savaşı sonrası Batılı ülkelerin Azınlıkları bahane ederek içişlerimize karışmalarını engellemek için Abdülmecit in hükümdarlığı döneminde yayımlanan bir fermandır. Bu fermanla azınlıklar geniş haklara kavuşmuştur.

Soru 11: 1. Meşrutiyetin ilanı ile ilgili olan aşağıdaki metinde eksik bırakılan bölümleri doldurunuz.

Cevap 11:
Osmanlı devletinde 1876 da II. Abdülhamit in hükümdarlığı döneminde Mithat paşa nın çalışması ile I. Meşrutiyet ilan edildi. Meşrutiyetle birlikte Kanun-ı Esasi (ilk Anayasamız) ilan edildi ve 1877 de seçimler yapılarak Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayan adında 2 meclis açıldı. Bu Meclisler Şuray-ı Devlet tarafından hazırlanan kanunları görüşür ve padişahın onayı ile kanunlar yürürlüğe girerdi. Hükümeti ve Bakanları da bu iki meclis seçer, padişahın onayı ile de hükümet kurulurdu.
1877–78 Osmanlı-Rus savaşı sebebiyle II. Abdülhamit Anayasanın kendisine verdiği yetki ile 1878 de meşrutiyete son verdi ,meclisleri kapattı. Meşrutiyet isteyen Osmanlı aydınları Genç Osmanlılar (Jön Türkler) adı Verilen bir örgüt kurarak II. Abdülhamit e karşı muhalefete geçtiler. Bu Örgüt zamanla İttihat ve Terakki Partisi adını aldı. 1908 yılına kadar II. Abdülhamit ülkeyi saltanatla yönetti. Ancak İttihat ve Terakkinin başlattığı muhalefet zamanla isyana dönüştü. Niyazi Bey ve arkadaşları meşrutiyet isteyerek ayaklandı ve 1908 de II. Abdülhamit anayasayı tekrar yürürlüğe koydu. Meclisler tekrar açıldı. 1908
de İttihat ve Terakki partisi yapılan seçimleri kazanarak mecliste çoğunluğu elde etti. Ancak II. Abdülhamit 1909 da tarihimizde
31 Marta olayı denilen bir isyan hareketiyle tahttan indirildi ve yerine Mehmet Reşat Padişah yapıldı.