Mu’tezile’ye bu ismi muhalifleri vermiştir, onlar ise kendilerine şu ismi vermektedir:
اهل التوحيد و العدل
Mu’teziel muhaliflerin verdiği olumsuz anlamdan kurtulmak için onlarca verilen ismi rehabilite ederek ismin anlamını değiştirmiştir “Kötülükle dolu olanlardan ayrıldık, köşeye çekildik”
Ortaya çıkış sebepler:
1. Müslümanlar arasındaki ihtilaflara çözüm arayışları
* büyük günah işleyenlerin durumunu belirlemek için Kur’an’da mü’minın sıfatlarını ve kafirlerin sıfatlarını bilmemiz lazım derler. Kıyaslama cetveli oluşturur ve derki: Mütekib-i Kebire’ye ne mü’min, ne de kafir diyebiliriz. Bu ikisinin arasındadır (fasıktır). المنزلة بين المنزلتين Araf…* Bu dünyada kafir muamelesinde bulunmaz, ancak tevbe etmeden ölürse ebedî olarak cehenneme girer (vaad ve vaid ile el menziletü beyne’l menzileteyn ilkeleri gereği)
* Abdulkahir el Bağdadi “el bab beyne’l fırak” adlı eserinde bu konu hakkında der ki: “O zaman sizinle Hariciler arasında ne fark kaldı ki? Kafir demiyorsunuz ama cehenneme gönderiyorsunuz”
* El Cevap: “Derekesi Kafirden daha üstündür”
2. İslamı savunma gayreti:
* Hz. Ömerle birlikte İslam hızla büyümüş, envai çeşit insan, fikir, kültür ve görüşler gelir. Bu görüşler arasında İslam’a karşı olanlar da vardı. Bundan dolayı İslamı savunmak isteyenler de zuhur eder.* Hem savunur, karşı tarafla mücadele etmiş olur, hem de kendi düşüncelerini tekrar gözden geçirmiş oluyor
* Reddiye tarzı eserler kaleme alınıyor
3. Tercüme faaliyetleri:
* İlk yapılan tercümeler tıp alanında yapılmıştır* Abbasiler döneminde, Me’mun döneminden sonra çok yaygınlaşıyor. Beytü’l Hikme kuruluyor. Her dil ve kültürden kitap çevriliyor
Teşekkülü ve Tarihçesi:
* Emeviler döneminde kendine yakın Halifelerle ünsiyet kurmuş (mesel Yezid b. Nakıs)
* Abbasilerde: Mansur, Amr b. Ubeyd’i davet ediyor. Kadılık yap diyor ancak Amr arkadaşı Mansur’u geri çeviriyor, devletle mübasebet istemiyor. Bir gün Mansur zorla görevi kabul ettirmek ister, yemin eder, Amr ise “Vallahi kabul etmem” der. Mansur’un oğlu: “Sen nasıl böyle konuşursun Halife ile. Der ki: “Evlat, babanınyemin kefareti ödemek için mülkiyeti var, benim ise yok. Benim kaybedecek birşeyim yok”
* Genel olarak Abbasiler devrinde Amr b. Übeyd hariç ondan sonrakiler iktidarla ilişki kurar, Amr bunları kınar ve dışlar. İktidarla içiçe olunmasını istemez.
* Amr b. Ubeyd; Tebbet suresindeki Ebu Leheb ve ailesine beddua ile ilgili diyor ki :”Bu ayet o dönemdeki Ebu Leheb ve hanımı için inmemiştir”
* Edu Duad veAbu’l Huzeyl el Allaf’ın bulunduğu 2.-3 asır Mu’tezile’nin altın çağıdır. İktidarın gücünü arkasına almıştır. Bu da düşüşün başlangıcı olmuştur- MİHNE (Mu’tasım-Vasık)
* Cübbai zamanında gümüş çağ yaşanmıştır
* Daha sonra Kadı Abdülcebbar zamanında tekrar bir parlama
* Daha sonra Zeydiliğe sığınarak geri çekildiler. Günümüze kadar ayrı bir fırka olarak ulaşmamıştır. Abduh, Efgani gibileri mutezili fikirlere sahip alimlerdendir
Mu’tezile’nin
* Cahiz: فضيلة المعتزلة
* Raverdi: فضيحة المعتزلة
* Hayyat:Mutezili mezhebi tekrar toparlamaya çalışır
MİHNE: Mihnede Hanefi-mutezili kadılar bu olayı tetiklemiştir. Başkadı Ebu Duad!. Nevar ki Mu’tezile’nin hür insanı ve hür iradeyi destekleyen fikir ve tutumlarına zıd olarak Mihne’de sırtını devlet gücüne dayandırarak kendi görüşünde olmayanlara zorbalıkta bulunmuştur. Mihne Mu’tezilenin en zirve ve parlak döneminin yanında çöküşünde başlangıcı idi
Temel Görüşleri:
1. Tevhid: (Vasıl b. Ata)* Teşbih ve tecessim reddi. Allah’ın eli, yüzü, ayağı vs yoktur. Bunlar müteşabih ayetlerdir. El= kudre; arşa istiva etmesi= ilminin herşeyi kuşatmasıdır vs…
* Allah’ın sıfatları: (Halku’l Kur’an): Allah’ın sıfatları zatıyla kaimdir. Zatı dışında sıfatları düşünülemez bu teaddud-i kudemaa olur. Halk’ul Kur’an meselesi aslında Hıristiyanlara karşı bir tepkidir! Hiristiyanlar Hz. İsa’nın tanrı olduğunu savunmaya çalışırlar. Kuran’da kelimetullah ifadesi geçer. Siz Kuran’da kelamullah diyorsunuz , onun kelimesidir diyorsunuz yani onun parçasıdır diyorsunuz...
* Mutezile bundan yola çıkarak Halk’ul-Kuran meselesini ortaya koyar, ve Kuran mahluktur der. O yüzden Hiristiyanların itirazı geçersiz olur.
2. Adalet:Amr b. Ubeyd)
* Allah’ın fiileri
* Kulun fiilleri: Kul iradeye sahip, kendi fiilerini kendi yaratır ve tamamen kendisi sorumludur. Bu hesap gününde kendi yaptıklarından hesaba çekilebilmesi için önemlidir
3. El Vaad – el Vaîd:
* Allah ne vaadinden ne de vaîdinden döner (Ehl-i sünnete göre vaadinden dönmez ama afedici olduğundan vaidinden dönebilir)
4. El Menziletü beyne’l menzileteyn:
* Büyük günah işleyenler ne kafirdir, ne de mü’mindir, bu ikisi arasında bir yerdedir. Tevbe etmeden ölürse ebedî olarak cehenneme girer, tevbe ederse mümin olur
5. El emru bi’l ma’ruf ve nehy-i ani’l münker:
* Siyasî- Mihnedeki gibi siyasi otoriteye dayanarak
* Ahlakî = öğütlerle
2019-12-30 Admin Admin
Taglar: Mu’tezileOrtayaÇıkışNedeni
| İslam Mezhepler Tarihi - İlginizi çekebilecek başlıklar |
|---|
|
İmamiyye ve Ortaya Çıkışı
İmamiyye’ye verilen isimler: İmamiyye, İsna Aşeriyye, Caferiyye, Rafıza, Katiyye |
|
Şiilik ve Ortaya Çıkışı
Not/önemli husu: İmamiyye Şiiliğine göre imamların hepsi öldürülmüştür-zehirlendirilmiştir. Halbuki diğerlerine göre eceliyle ölenler de vardır. |
|
Zeydiyye ve Ortaya Çıkışı
Kûfe ve Basra’da Zeyd b. Ali’yle birlikte ayaklanmalarla başlıyor, kendisi uzun süre ayaklanamaya karşı dirense de sıkıştırılmalara karşı daha fazla dayanamaz ve ayaklanmaya onay verir. Ayaklanama için belirli bir tarih isterler, tarih |
|
Haricilerin Temel Görüşleri
İman Nazariyyesi, Menzile beynel Menzileteyn, Ru’yetullah, Halku’l Kur’an, Tevella ve Teberra, İmamet |
|
Hariclerin Kolları ve Sebepleri
Haricilerin teşekkülünü tahkim olayına bağlamak olmaz, bardağı taşıran son damla Tahkim olayı idi. Hariciliğin zuhurundaki tek sebep Tahkim olayı değildir. |
|
İlk Mezhep - Haricilik
İsyan etmek, ayaklanmak… muhalifleri bu ismi kendilerine karalama maksatlı söylüyor (hakk’tan İslam’dan çıkan) |
Sayfa Yorumları