Bu olayların açıklanabilmesi için, maddenin ısıtılması veya soğutulması durumundaki davranışlarının bilinmesi gerekir. Gözlemlerimize göre bir maddenin ısıtıldığında veya soğutulduğunda boyutlarında değişme olduğunu biliriz. Isı alan maddelerin hacimlerindeki artışa genleşme denir. Genleşme ister katı, ister sıvı isterse gaz olsun maddelerin bütün hallerine ilişkin bir özelliktir. Maddenin fiziksel hâline göre, tanecikler arasındaki yani atom ya da moleküller arasındaki uzaklık küçük ya da büyüktür. Katı hâlde tanecikler birbirine çok yakınken, gaz fazında çok uzaktır.
Katılarda Genleşme ve Büzülme
Maddeyi oluşturan tanecikler arasında elektriksel bir çekim kuvveti vardır. Katılarda bu kuvvetler çok büyük olduğundan, katı maddenin tanecikleri yalnız titreşim hareketi yapar.Eğer katı maddelere ısı verilerek sıcaklıkları artırılırsa, taneciklerin kinetik enerjileri artar. Bunun sonucu olarak titreşim hareketi artar. Tanecikler bir-birlerinden uzaklaşırlar ve katının hacmi ya da boyutları büyür. Sıcaklık artışı tanecikler arası uzaklığın artmasına yani genleşmeye neden olur.
Katı madde, tel şeklinde ise boyca uzaması, ince levha şeklinde ise yüzeyce genleşmesi, bunların dışında küre ve silindir gibi şekle sahip ise, hacimce genleşmesi ile ilgilenilir. Tel şeklindeki katı maddelerin kesitlerindeki genleşme, boyundaki genleşmenin yanında çok küçük kaldığı için dikkate alınmaz. Aynı şekilde, levha şeklindeki katının kalınlığındaki genleşme, yüzeyindeki genleşmenin yanında çok küçük kaldığı için dikkate alınmaz.
2019-12-28 Admin Admin
Taglar: GenleşmeBüzülme
| Isı - Sıcaklık ve Genleşme - İlginizi çekebilecek başlıklar |
|---|
|
Gazlarda Genleşme
Isıtılan gazlar genleşir. Gaz moleküllerinin kinetik enerjileri artar. Bu da gaz moleküllerinin arasındaki uzaklığın artmasına neden olur. |
|
Katıların Boyca Uzaması
Isıtılan katı bir maddenin boyundaki uzama miktarı; ilk boyuna, sıcaklık artışına ve katı maddenin cinsine bağlıdır. Katının kesit alanına bağlı değildir. Örneğin l0 uzunluğundaki bir metal çubuğun sıcaklığı DT °C artırılır |
|
Katıların Hacimce Genleşmesi
Üç boyutlu katı bir cisim ısıtılırsa bu cisim hacimce genleşir. İlk hacmi V0 olan katı bir cismin sıcaklığı DT °C artırılırsa, hacimce genleşme mikta rı (DV), DV = V0 x 3l x DV |
|
Basınç, Sıcaklık ve Hâl Değişimi Arasındaki İlişki
Bir madde belirli sıcaklık ve basınç değerlerinde aynı ortamda hem sıvı hem katı hâlde bulunabilir. Bununla birlikte bir madde belirli sıcaklık ve basınç değerlerinde aynı ortamda hem sıvı hem gaz hâlde de bulunabilir. |
|
Fizikte İç Enerji
Bir maddenin taneciklerinin sahip olduğu tüm enerjilerinin toplamına iç enerji denir. İç enerjiye madde taneciklerinin öteleme, dönme ve titreşimden kaynaklanan kinetik enerji, moleküllerdeki potansiyel enerji ile moleküllerin birbiriyle etkile |
|
Fizikte Isı Enerjisi
Sıcaklıkları farklı olan maddeler arasında alınıp verilen, diğer bir ifadeyle transfer edilen enerjiye ısı enerjisi denir. Isının bir maddeden diğerine aktarımına ısı alışverişi denir. |
Sayfa Yorumları