Bir madde belirli sıcaklık ve basınç değerlerinde aynı ortamda hem sıvı hem katı hâlde bulunabilir. Bununla birlikte bir madde belirli sıcaklık ve basınç değerlerinde aynı ortamda hem sıvı hem gaz hâlde de bulunabilir. Maddenin hâl değişimi ile ilgili bu durum belirli basınç ve sıcaklık değerlerinde meydana gelir. Bu durumu gösteren grafik yan-daki gibidir.Grafiğe dikkat edildiğinde sadece tek bir sıcaklık ve basınç değerinde madde aynı ortamda üç halde de bulunabilir. Bu noktaya maddenin üçlü noktası adı verilir. Suyun üçlü noktası sıcaklığın 273,16 K, basıncın ise 611,2 Pa olduğu ortamda sağlanır. Sıcaklık ve basıncın verilen bu değerlerde olduğu ortamda su hem buz, hem su hem de buhar hâlde bulunabilir.
Basıncın Kaynamaya Etkisi
Kapalı bir kabın yarısı bir sıvı ile doldurulmuş olsun. Kabın diğer yarısı ise tamamen boşluk olsun. Bu durumda sıvı içindeki hareketli moleküller sıvı yüzeyini terk ederek boş kısma geçer. Böylece sıvının üst kısmında gaz oluşur ve bu gaz sıvı üzerine bir basınç uygular. Gaz moleküllerinin birbirleriyle çarpışması sonucunda bazı moleküller tekrar sıvı içine dönebildiği gibi sıvı içindeki moleküller de sıvıyı terk ederek gaz hâle geçebilir.
Sıvıdan gaza gazdan sıvıya molekül geçişi gaz yoğunluğunun belirli bir değere ulaşması ile son bulur ve sıvı - gaz arasında denge durumu gerçekleşir. Daha fazla molekül gaz hâle ya da gaz molekülleri sıvı hâle geçemez.
Denge durumunun sağlandığı bu durumdaki gaz basıncına maddenin buhar basıncı denir. Sıvının sıcaklığı arttırıldığında ise buharlaşma tekrar başlar ve buharlaşmanın durması için daha büyük buhar basıncı uygulamak gerekir.
* Üzeri açık bir tenceredeki su ısıtıldığında 100 °C kaynamaya başlar. Verilen ısı suyun buharlaşmasına harcanır ve su sıcaklığı 100 °C nin üzerine çıkamaz. Ancak su kapalı bir kapta ısıtılırsa 100 °C de buharlaşan moleküller kabı terkedemez ve sıvı üzerindeki buhar basıncını artırır. Buharlaşma zorlaşır. Böylece suyun sıcaklığı 100 °C nin üzerine çıkabilir. Düdüklü tencereler bu prensiple daha çabuk pişirir.
* Basınç azalırsa kaynama noktası düşer. Deniz seviyesinden yükseldikçe açık hava basıncı azalacağından kaynama noktası 100 °C ın altına düşer. Erzurum’da saf su yaklaşık 94 °C ta, Everest dağının tepesinde 70 °C ta kaynar.
Hissedilen Sıcaklık
Vücudumuzdaki fazla ısının dışarı atılması terleme ile gerçekleşir. Terleme, bir buharlaşma olayıdır. Vücut sıcaklığı 37 °C nin üzerine çıktığında ter bezleri vücuttaki suyu deri yüzeyine salgılar. Deri yüzeyindeki su buharlaşırken ihtiyaç duyduğu gerekli ısıyı vücuttan alarak vücudun fazla ısıdan kurtulmasını ve rahatlamasını sağlar.Ancak buharlaşma buhar basıncına bağlıdır. Buhar basıncının fazla olması buharlaşmayı zorlaştırır. Havadaki nem miktarı fazla olduğunda vücut yüzeyine salgılanan su, buhar basıncının fazla olması nedeniyle buharlaşmakta zorlanır. Ter sıvısının yeterli buharlaşamaması nedeniyle vücut sıcaklığı düşürülemez ve hava sıcaklığı olduğundan daha fazla hissedilir.
2019-12-28 Admin Admin
Taglar: BasınçSıcaklıkHâlDeğişimiArasındakiİlişki
| Isı - Sıcaklık ve Genleşme - İlginizi çekebilecek başlıklar |
|---|
|
Gazlarda Genleşme
Isıtılan gazlar genleşir. Gaz moleküllerinin kinetik enerjileri artar. Bu da gaz moleküllerinin arasındaki uzaklığın artmasına neden olur. |
|
Genleşme ve Büzülme
Isıtılan bütün maddelerin boylarında uzama, yüzeylerinde genişleme ve hacimlerinde artma olur. Günlük hayatımızda değişik yerlerde, örneğin elektrik tellerinin kışın gergin yazın sarkık olması, tren rayları döşenirken bir miktar bo |
|
Katıların Boyca Uzaması
Isıtılan katı bir maddenin boyundaki uzama miktarı; ilk boyuna, sıcaklık artışına ve katı maddenin cinsine bağlıdır. Katının kesit alanına bağlı değildir. Örneğin l0 uzunluğundaki bir metal çubuğun sıcaklığı DT °C artırılır |
|
Fizikte İç Enerji
Bir maddenin taneciklerinin sahip olduğu tüm enerjilerinin toplamına iç enerji denir. İç enerjiye madde taneciklerinin öteleme, dönme ve titreşimden kaynaklanan kinetik enerji, moleküllerdeki potansiyel enerji ile moleküllerin birbiriyle etkile |
|
Fizikte Isı Enerjisi
Sıcaklıkları farklı olan maddeler arasında alınıp verilen, diğer bir ifadeyle transfer edilen enerjiye ısı enerjisi denir. Isının bir maddeden diğerine aktarımına ısı alışverişi denir. |
|
Fizikte Isı Sığası
Bir maddenin kütlesi ile özgül ısısının çarpımına (m * c) ısı sığası denir. Isı sığası madde miktarına bağlı olup ayırt edici özellik değildir. |
Sayfa Yorumları