1. Tekil isim:
Tek varlığı belirten ve karşılayan, yapıca tekil olan (topluluk isimleri hariç) kelimelerdir. kendi, ben, çocuk, kalem, defter...Not: Tür adı olan her kelime, o türden tek varlığı anlattığı gibi; biçimce çoğullanmadığı hâlde o türün tümünü ya da bir bölümünü de anlatabilir. Bu durumda da tekil sayılırlar.
* İnsan, düşünen, konuşan bir varlıktır. (bütün insanlar)
* Çiçek, susuzluktan kurumuş. (herhangi bir çiçek)
2. Çoğul isim:
Yapısında, anlamında birden çok varlığı barındıran, çokluk eki almış isimlerdir. Cins isimlerinin çoğulu yapılır.* onlar, evler, fikirler, merkezler, dünyalar, kuşlar, böcekler, kelebekler, arılar...
Not: Şekil yönüyle çoğul olmadığı, çokluk eki almadığı hâlde anlamca çoğul olan kelimeler vardır.
Seçmen, tercihini yarın ortaya koyacak.
* Asker, sınırları bekliyor.
* Genç yaşta saçı dökülmüş.
Bu cümlelerde seçmen, asker ve saç kelimeleri tekil oldukları hâlde anlamca çokluk bildirmektedirler. Bunlar, topluluk isimleri değildir.
Not: Bazı durumlarda özel isimlere de çoğul eki getirilir: Çokluk eki -lar/ler eklendiği kelimeye şu anlamlarıkatar:
a) Aile anlamı katar; -gil ekinin yerine kullanılır, yapım eki görevinde olduğu için ayrılmadan yazılır.
* Yarın Ahmetlere gideceğiz.
* İzmir’e, amcamlara/dedemlere/teyzemlere gideceğiz. (burada özel isme getirilmemiş.)
* Aliler bize gelecekler.
b) Benzerleri anlamı katar, kesme işaretiyle ayırarak yazılır:
* Bu millet nice Fatih’ler, Kemal’ler yetiştirecektir.
* Bu topraklarda ne Çaldıran’lar, ne Ridaniye’ler yaşandı.
c) Aynı ismi taşıyanları belirtir:
* Sınıftaki Ali’ler ayağa kalksın.
* Hüseyin’lerin hepsi buraya gelsin.
d) Abartma anlamı katar: Çalışmak için ta Almanya’lara gitti.
e) Topluluk, soy kavramı bildirir:Osmanlılar, Türkler, Yunanlar, Adanalılar, Konyalılar...
3. Topluluk İsmi:
Yapıca tekil, ancak anlam bakımından çoğul olan; aynı türe dahil birden çok varlığı anlatan isimlerdir. Teklerden oluşan topluluğu, çokluğu bildiren kelimelere denir.* ordu, sürü, orman, sınıf, okul, millet...
Not: Topluluk isimleri de çokluk eki alabilir. Bu durumda aynı topluluktan birden fazla olduğu ifade edilmiş olur. Ordular, ormanlar, sürüler.
Not: "-°z" ekinin de eklendiği sözcüğe topluluk anlamı kattığını ifade eden dil bilimciler de vardır:
* iki-z, beş-iz, dörd-üz
2020-01-05 Admin Admin
Taglar: VarlıklarınaGöreİsimler
| Türkçe Ders Notları - İlginizi çekebilecek başlıklar |
|---|
|
Bağlaçlar
Tek başına anlamı olmayan, anlamca birbiriyle ilgili cümleleri veya cümlede görevdeş sözcük ve söz öbeklerini bağlamaya yarayan kelimelere bağlaç denir. |
|
Edatlar (İlgeçler) Türleri
Tek başlarına anlamları olmayan, başka kelimelerle öbekleşerek değişik ve yeni anlam ilgileri kuran, birlikte kullanıldıkları kelimelere cümlede anlam ve görev kazandıran kelimelere edat denir. |
|
Fiiller (Eylemler) Türleri, Özellikleri
Kelime (Sözcük): Cümlenin anlamlı en küçük birimine ya da bazen tek başına anlamı olmadığı hâlde (edatlar) cümle içinde anlam kazanan anlatım birimlerine kelime (sözcük) denir. |
|
Cins İsimler
Aynı cinsten olan varlıkların ortak isimleridir. Dilin temel kavramları cins (tür) isimleridir. taş, yol, ağaç, ırmak, kitap, dergi, yaprak, ev, çocuk, su, sıra, hayal, düşünce, sıla, özlem, taraf, ceza |
|
İsimler (Adlar)
Varlıklara Verilişlerine Göre; Özel İsim, Cins İsmi. Maddelerine Göre İsimler; Somut İsim, Soyut İsim. C. Varlıkların Sayılarına Göre İsimler; Tekil İsim, Çoğul İsim, Topluluk İsmi |
|
Maddelerine Göre İsimler
Maddelerine Göre İsimler; Somut isimler, soyut isimler. İsimler, karşıladıkları varlıkların beş duyu organından herhangi biriyle algılanıp algılanamamasına göre ikiye ayrılırlar. |
Sayfa Yorumları