Türklerde Eğitim Ünite Sonu Değerlendirme Soruları

KLASİK SORULAR

Soru1: İlk türk devletlerinde görülen “Alp İnsan” anlayışı hakkında kısaca bilgi veriniz.
Cevap:
İlk Türk devletlerinde bilgiye ve bilgili insana önem verilmiştir.

Bilgili olmak sadece yöneticilerin sahip olması gereken bir özellik olarak görülmemiş toplumun diğer fertlerinin de sahip olması gereken Alp insan anlayışı ortaya çıkmıştır.


Soru 2: İlk Türk devletlerinde askeri eğitim hakkında bilgi veriniz.
Cevap2:
Atlı göçebe yaşam tarzını benimseyen Türkler sürekli savaş tehlikesi ile karşı karşıya olduğu için her an hazırlıklı olmak zorundaydılar.

* Türklerin çocukluk cağlarında oynadıkları oyunlar Askeri Eğitimin başlangıcını oluşturur.

* Hiçbir ayrım yapılmaksızın her çocuk, ata binmeyi ve at üzerinde ok atmayı öğrenirdi

* Dede korkut hikâyelerindeki Boğaçhan hikâyesi ad alabilmek için kahramanlık yapmak gerektiğini anlamamıza yardımcı olur.

* Barış zamanında yapılan sürek avları askeri tatbikat niteliği taşır.


Soru 3: Osmanlı Devletinde eğitim kurumlarından biri olan “sıbyan mektepleri” hakkında bilgi veriniz.
Cevap3:
Osmanlı’da eğitim-öğretimin yapıldığı ilkokul sıbyan mektepleri idi. Külliyeler içinde,cami bitişiğinde veya müstakil halde bulunurlardı.

* Sıbyan mektepleri her köy,mahalle ve semtte açılmıştı.Karma,kız ve erkek olarak eğitim verilirdi.

* Okula kayıt gibi bir zorunluluk yoktu.Müslüman olan her ailenin çocuğu burada eğitim alırdı.Burada ders verenlerin özel eğitimleri yoktu.

* Okulların genel amacı,çocuğa okuma-yazma ve İslami temel kaideleri öğretmekti.

* Mezuniyet için bir süre bulunmuyordu.Buna karşılık Kur’an-ı Kerim’i bir kez hatmeden öğrenci mezun sayılırdı.

* Sıbyan mektepleri Tanzimat’a kadar devam etmiştir.


Soru 4: Aşağıda verilen Osmanlı Medreseleri ile ilgili metinde boş bırakılan yerleri tamamlayınız.
Cevap4:
Osmanlı’da ilk medrese 1330 yılında Orhan Bey döneminde İZNİK te açılmıştır. İlk dönemlerde Suriye,Mısır,İran ve Türkistan’dan gelen alimler ders vermiştir.

1463-1470 yılları arasında Fatih S. M. tarafından SAHN-I SEMAN medreseleri açılmıştır. Kanuni,Mimar Sinan’a İstanbul’da Süleymaniye medresesini yaptırmıştır.

Orta düzeydeki medrese öğrencilerine SOFTA(suhte); yüksek öğretim düzeyindeki öğrencilere DANİŞMEND denirdi.Sahn’ı bitiren öğrencilere İCAZETNAME denen diploma verilirdi.

Her medresede esas olarak bir müderris (öğretmen) bulunurdu.Öğretmenin yardımcısına MUİD denirdi. Öğretmenler sahn’ı bitirenler arasından MÜLAZEMET denilen bir sistemle alınırdı.


Soru 5: Osmanlı Devletinde Saray eğitimi kapsamındaki okulları yazarak, bu okullarla ilgili kısaca bilgi veriniz.
Cevap 5:
Enderun: Enderun da devlete sadrazam, vezir, ordu komutanı, vali gibi yöneticiler yetiştirilmekteydi. Burada eğitim yedi kademeden oluşmaktaydı. Bir üst kademeye geçmek için başarılı olmak şarttı. Başarısız olanlar, disiplin cezası alanlar “çıkma” adıyla taşradaki çeşitli görevlere gönderilirdi.

Şehzade mektebi ( şehzadegan): Padişah çocuklarının saray içerisinde özel hocalar eşliğinde temel eğitimlerini aldıkları okuldur.

Harem: Padişah ailesinin , saray hizmetkarlarının ve cariyelerin eğitim aldığı saray bölümüdür. okuma-yazma ve dinî eğitimin yanında yeteneklerine göre musiki, resim, edebiyat, nakış, dikiş, örgü gibi dersler de görmektedir. Eğitim süresi yedi sekiz yıldır. Her kademede başarılı olanlar bir üst eğitime geçmektedir. Buradaki eğitimin diğer amacı yüksek derecedeki askerî, idari görevlilere iyi eğitim almış eş yetiştirmektir.


Soru 6: Osmanlı Devletinde Esnaf Eğitimi hakkında bilgi veriniz.
Cevap 6:
Osmanlı’da esnaf kuruluşları da bire bir eğitim verirlerdi.Osmanlı’da esnaf birlikleri ahiliğe dayanıyordu. Ahi teşkilatı mensuplarına mesleki,dini ve ahlaki eğitim verilmekteydi.

Esnaf olmak isteyenler küçük yaşta çırak (şakird) olarak işe başlardı.Gerekli eğitimi alanlar sınavla kalfalığa; en az 3 yıllık eğitimden sonra yine sınavla ustalığa yükselirdi.Usta ünvanı alan yeni bir işyeri açabilirdi.



Soru 7: Tanzimat Döneminde eğitim alanında yapılan ve “Usul-u Cedid” denilen yenilikler hakkında kısaca bilgi veriniz.
Cevap7:
Tanzimat dönemindeki bir diğer yenilik de usul-i cedid (yeni usul,yöntem)dir. Buna göre eğitim ve öğretimde ders araç gereçleri konusunda yenileşme, özellikle öğretmenlerin geleneksel öğretim yöntemlerini bırakıp yeni ve etkili öğretim yöntemlerini uygulaması hedeflenmiştir. Medrese dışındaki örgün eğitimde ilk, orta ve yükseköğretim şeklinde bir derecelemeye gidilmiş ve kapsamlı düzenlemeler düşünülmüştür. 1856’da bütün eğitim işleri Maarif-i Umumiye Nezaretine ( eğitim bakanlığı ) bağlandı.



Soru 8: Tanzimat dönemi ve sonrasında Osmanlıda açılan yabancı ve azınlık okulları ve faaliyetleri hakkında bilgi veriniz.
Cevap 8:
Osmanlı Devleti’nde gayrimüslimler,ibadethanelerinde açtıkları okullar vasıtasıyla eğitimlerini sürdürüyorlardı.Bu okullarda devletin herhangi bir denetimi yoktu. Bu okullar zamanla azınlık arasında milliyetçilik fikirlerinin yayılmasında etkili olmuştur.

XX.yüzyıla girerken Türkiye’de 7000 ‘e yakın azınlık okulu ile başta Amerikan ve Fransız olmak üzere 400’e yakın yabancı okul bulunmaktaydı. Yabancı okullar Osmanlı Devleti’ne modern eğitim yöntemlerini ve araçlarını getirmelerini, yabancı dil öğretilmesi ve Osmanlının Batı’ya açılmasında da etkin rol oynamıştır.Ancak bu okullardan yıkıcı faaliyetlere zemin hazırlamıştır.

Tanzimat döneminde yapılan değişikliklerle öğretim kurumlarında birlik, olmadığı için uzun yıllar Azınlık ve Yabancı okullarından çok farklı bilgi, düşünce, ideal ve dünya görüşüne sahip insanlar yetiştirmiştir.Bu zıtlıklar toplumda olumsuz sonuçlar ortaya çıkarmıştır.


EŞLEŞTİRME/ SINIFLAMA

* Aşağıda verilen Osmanlı eğitim kurumlarını/ faaliyetlerini örgün ya da yaygın olma durumlarına göre (X) işareti koyarak sınıflayınız.


EĞİTİM KURUMU / FAALİYETİ ÖRGÜN YAYGIN
Cami sohbetleri
 		 x
Hendesehane x
 
Meslek eğitimi
 		 x
Mühendishane-i Berri Humayun x
 
Enderun x
 
Harem eğitimi x
 
Esnaf eğitimi
 		 x
Medrese x
 
Halk eğitimi
 		 x
Sıbyan mektepleri x
 


KAVRAM BİLGİSİ

FAKİH: Hukuk bilgisi olan medrese yöneticisi

MÜDERRİS: Ders veren, medrese öğretmeni

BİMARİSTAN: Türk İslam devletlerinde hastane ,tıp okulu

ATABEY: Türk İslam devletlerinde Hükümdarın erkek çocuklarına devlet yönetimi hakkında eğitim veren bilge kişi RÜŞTİYE : Tanzimat döneminde oluşturulan sıbyan mektepleri ile idadiler arasında eğitim veren bugünkü ortaokul düzeyindeki eğitim kurumu

İDADİ: Tanzimat döneminde oluşturulan Rüştiyeler ile yüksek okul arasında eğitim veren bugünkü lise düzeyindeki eğitim kurumu

DARÜLFÜNUN: Tanzimat döneminde oluşturulan bugünkü üniversite düzeyindeki eğitim kurumu


BOŞLUK DOLDURMA / DOĞRU YANLIŞ

İlk Türk alfabesi Göktürklerin oluşturduğu 38 hafrten oluşan alfabedir Uygurlar ilk kez örgün eğitim kurumlarını oluşturmuşlardır.

Türklerin Tıp alanında da çalışmaları vardır. “ OTACI” denilen şifacılar halkın tedavisinde görev almışlardır.

Medreseler ilk olarak Karahanlılar zamanında yapılmaya başlandı. Nizamü’l-Mülk tarafından kurulan NİZAMİYE MEDRESELERİ eğitim alanında çok önemli bir yere sahiptir.Nizamiye Medreseleri’nde Hukuk,Din ve dil eğitimi ağırlıklı bir program uygulanıyordu. Medreselerin eğitim dili Arapça idi.

Medreselerden başarıyla mezun olanlara meslek ruhsatı anlamına gelen İCAZETNAME verilirdi.

Tokat Niksar’da yapılan YAĞBASAN MEDRESESİ Anadolu’nun ilk medresesidir

Acemi oğlanlar ocağı ilk kez I. MURAT zamanında Gelibolu’da açılmıştır.

Tımarlı sipahiler gelirlerine göre belli sayıda CEBELÜ denilen atlı askerler topla ve eğitim verirlerdi.

Deniz kuvvetlerinin askerlene LEVEND denirdi.

Osmanlı’nın kara ordusunun temelini Kapukulu askerleri ve tımarlı sipahiler oluşturmaktaydı.Kapukulu ocaklarına devşirme usulü ile alınan gençler acemi oğlanlar ocağında bedeni ve askeri eğitimden geçirildikten sonra alınırdı.Bu gençlerden zeki olanlar ENDERUN’a alınarak devlet kademesinde yönetici olarak görevlendirilirdi. Osmanlı’da ilköğretim II. Mahmut döneminde İstanbul’da zorunlu hale gelmiştir.

1851’de okulların ve açılacak Darülfünunun ders kitaplarını hazırlamak ve bilim akademisi olarak çalışmak üzere ‘’Encümen-i Daniş’’ ( bu günkü talim terbiye kurulu) adıyla bir komisyon kuruldu

Cumhuriyet döneminde 3 mart 1924’te‘’Tevhidi Tedrisat’’ Kanunu’yla eğitim ve öğretim birleştirildi.Böylece eğitimdeki ikilik ortadan kaldırıldı.
Admin

Taglar: TürklerdeEğitimÜniteSonuDeğerlendirmeSoruları

Tarih Ders Notları - İlginizi çekebilecek başlıklar
İlk Türk Devletlerinde Sanat

Orta Asya Türk sanatının temeli ilk Türk devletlerinde görülen altı göçebe kültürüne dayanmaktadır.Konargöçer bir yaşam tarzını benimseyen Hunlarda ve Köktürklerde taşınabilir sanat eserleri öne çıkarken yerleşik hayata geçen Uy
Osmanlı Sanatı (Osmanlıda Sanat)

Selçuklu Devleti ve Beylikler Döneminde önemli bir yere gelen Türk-İslam sanatı geliştirilmiştir. Ayrıca İran ve Bizans sanatından da etkilenen Osmanlı sanatı, kendine has bir üslup oluşturarak dünya sanat tarihinde kendisine özel bir yer
Osmanlı Sanatı(Osmanlıda Sanat) Ünite Sonu Değerlendirme Soruları

El yazması eserleri süslemek ve metnin aydınlatılmasını sağlamak için perspektif olmadan yapılan resimlere denir.
17. ve 18. Yüzyıl Osmanlı Devlet Teşkilatı

Bu yüzyıllarda meydana gelen önemli değişmeler şunlardır. Osmanlı devletinde 18. yüzyılda sadrazamın güçlenmesiyle Divan Toplantıları Bab-ıali de(sadrazam konağı) toplanmaya başladı.
Cumhuriyet Döneminde Eğitim (1938 e kadar)

Milli Mücadele eğitimi derinden etkilemiş, Anadolu’daki işgal kuvvetleri, okullarda kendi propagandalarını yaparken bazı okulları da kapatmışlardır.
Cumhuriyet Döneminde Ekonomi (1938 e kadar)

Yeni Türk Devletinin ekonomi politikalarını belirlemek için 17 şubat - 4 Mart 1923 tarihleri arasında İzmir’de Türkiye İktisat Kongresi toplanmıştır.

Sayfa Yorumları

Yorum Ekle




İlginizi Çekebilir

Mesaj / Bildirim Gönderin