EĞİTİM ANLAYIŞI:
* Türk-İslam devletlerinde Karahanlılar dönemi bir dönüm noktasıdır. İlk türk devletlerinde dağınık şekilde verilen eğitim bu dönemde bir plana bağlanmıştır. Eğitimin tüm toplum kesimleri için önemli olduğu görüşü ağırlık kazanmıştır.* Eğitim,bir bütün olarak değerlendirilerek kurumsallaşmaya gitmiştir. Ve eğitim MEDRESE adı verilen kurumlarda yapılmaya başlanmıştır.
MEDRESELER:
* Medreselerin kuruluşunda Uygurlar dönemi tapınaklarının etkisi görülmektedir. Ayrıca Türkler’in İslam’ı kabul etmeleri ve diğer İslam devletlerindeki “Darü’l-Hikme, Beytü’l-hikme ve Daru’l-ilm” gibi eğitim kurumları da etkili ve örnek olmuştur.* Medreseler ilk olarak Karahanlılar zamanında yapılmaya başlandı.Dönemin ilk medresesi Semerkant’ta TABGAÇ BUĞRA HAN tarafından kuruldu.
* Medreseler cami, kütüphane, genel eğitimin verildiği oda,çalışma odaları, halkın ders dinlemek için katılabileceği salonlar,öğrenci ve öğretmenlerin kalacağı odalar ve dinlenme alanlarından oluşurdu.
* Karahanlılar’da medresenin yöneticilerine FAKİH; öğretmenlerine MÜDERRİS denirdi.Medrese öğretmeninin ve yönetiminin seçimi Semerkant’ta ilim meclisi tarafından yapılırdı.
* Medrese çalışanlarına verilen ücret yaptığı işe göre değişirdi.
* İlk Selçuklu Medresesi TUĞRUL BEY tarafından NİŞABUR’da açıldı. Nizamü’l-Mülk tarafından kurulan NİZAMİYE MEDRESELERİ eğitim alanında çok önemli bir yere sahiptir. Nizamiye Medreseleri’nde Hukuk, Din ve dil eğitimi ağırlıklı bir program uygulanıyordu.
* Tıp eğitimi hastane-tıp okulu niteliğindeki BİMARİSTAN ve DARU’L-ŞİFA’larda verilmekteydi.
* Medreselerin eğitim dili Arapça’ydı. Medreselerden başarıyla mezun olanlara meslek ruhsatı anlamına gelen İCAZETNAME verilirdi.
* Anadolu’da kurulan ilk Türk beylikleri ve Türkiye Selçukluları’nın kurdukları medreseler külliye niteliğindeydi.
* Tokat Niksar’da yapılan YAĞBASAN MEDRESESİ Anadolu’nun ilk medresesidir
* Mısır’da kurulan Tolunoğulları inanç farkı gözetmeksizin bilim insanlarına büyük önem vermişlerdi.Bu durum Mısır’ı bilimin merkezi haline getirdi.
YAYGIN EĞİTİM-AHİLİK
* Türkiye tarihinde ilk defa Türkiye Selçukluları tarafından oluşturulan AHİ teşkilatının üyeleri USTA-KALFA ve ÇIRAK idi.Bu teşkilat üyelerinin dayanışmalarını,mesleklerini iyi bir şekilde yapmalarını ve eğitimlerini amaçlıyordu.* Ahilikte eğitim işbaşında ve iş dışında oluyordu. İş dışında eğitim teşkilatın zaviyelerinde (okul) MUALLİM AHİ ve PİR denilen öğreticiler tarafından verilmekteydi. Teşkilat üyelerine; Dinin esasları, Okuma yazma, Ahlak, Temizlik, Kurumun düzeni ve geleneği, Silah kullanımı, Beden eğitimi öğretilirdi.
* Ahiliğin iş başında uyguladığı eğitim çarşı ve dükkanların bedesten gibi yerlerde bir arada bulunmasından dolayı kolay ve etkiliydi.Her meslek sahibi yanında mutlaka bir çırak bulundurmak zorundaydı. Zanaat dalında belli bir seviyeye gelen çırak icazet alır ve kendi işini kurardı.
* Halka dönük yaygın eğitim ise camilerde, mescitlerde ve medreselerin halka açık bölümlerinde verilirdi.
ATABEYLİK
* Türklerde şehzadelere devlet yönetimi hakkında eğitim veren bilge kişilere ATABEY denir. Daha ilk Türk devletlerinden beri bu sistem vardır. Atabeyler şehzadelerin en iyi şekilde devlet yönetimi noktasında eğitilmelerini sağlamışlardır.* Osmanlı Devleti zamanında Atabeyler LALA ismiyle karşımıza çıkmaktadır.
TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE BİLİM
* İslamiyet bilime çok önem verdiğinden Müslüman bilim insanları Abbasiler dönemiyle birlikte birçok yabancı kaynağı kendi dillerine çevirmiş ve orijinal fikirleri sayesinde önemli buluşlar yapmışlardır.* Bilim insanlarının devlet tarafından desteklenmesi, bilimsel çalışmaların özendirilmesi ve açılan medreseler bilim gelişimini olumlu etkilemiştir.
* Medreseler sayesinde dini ilimler yanında tıp,astronomi,matematik,kimya,tarih ve coğrafya alanında dünyayı etkileyecek hizmetler ve buluşlar yapılmıştır.
2019-12-08 Admin Admin
Taglar: TürkİslamDevletlerindeEğitim
| Tarih Ders Notları - İlginizi çekebilecek başlıklar |
|---|
|
Cumhuriyet Döneminde Eğitim (1938 e kadar)
Milli Mücadele eğitimi derinden etkilemiş, Anadolu’daki işgal kuvvetleri, okullarda kendi propagandalarını yaparken bazı okulları da kapatmışlardır. |
|
İlk Türk Devletlerinde Sanat
Orta Asya Türk sanatının temeli ilk Türk devletlerinde görülen altı göçebe kültürüne dayanmaktadır.Konargöçer bir yaşam tarzını benimseyen Hunlarda ve Köktürklerde taşınabilir sanat eserleri öne çıkarken yerleşik hayata geçen Uy |
|
Osmanlı Devletinde Eğitim (13 - 18. yy)
Sıbyan eğitimi, Medreseler, Saray eğitimi, Askeri eğitim, Esnaf eğitimi, Halk eğitimi. İlköğretim, ortaöğretim, lise |
|
17. ve 18. Yüzyıl Osmanlı Devlet Teşkilatı
Bu yüzyıllarda meydana gelen önemli değişmeler şunlardır. Osmanlı devletinde 18. yüzyılda sadrazamın güçlenmesiyle Divan Toplantıları Bab-ıali de(sadrazam konağı) toplanmaya başladı. |
|
Cumhuriyet Döneminde Ekonomi (1938 e kadar)
Yeni Türk Devletinin ekonomi politikalarını belirlemek için 17 şubat - 4 Mart 1923 tarihleri arasında İzmir’de Türkiye İktisat Kongresi toplanmıştır. |
|
İlk Türk Devletlerinde Devlet Teşkilatı
İlk Türk Devletlerinde Devlet Anlayışı, Türklerde Ordu, Devlet Yönetimi. İlk Türk devletlerinde Kağanı koruyan seçme muhafız birliklerine Böri, Keşifler yapan akıncı birliklerine deYelme denir. |
Sayfa Yorumları