Özel İsimler


Kâinatta tek olan, tam bir benzeri bulunmayan varlıkları karşılayan kelimelere denir. Bütün özel isimler (özel ismi oluşturan her kelime ve onları niteleyen, tanıtan unvanlar) büyük harfle başlar. Büyük harfle başlamazsa cins ismi zannedilebilirler.

Yavuz, Hasan, Kayseri, Acıpayam, Akdeniz, Alanya, Ulu Cami, Sultan Selim, Hatice, Küçük Ağa, Türkçe, Türk Dil Kurumu...

Başlıca Özel İsimler Şunlardır:

1. İnsan isimleri
Ali, Meltem, Mehmet, Meral, Yasemin, Uğur, Barkın...


2. Kurum, kuruluş, müessese, makam, üniversite isimleri:
Mamak Anadolu Lisesi, Yeşilay Derneği, Türk Dil Kurumu, Ege Üniversitesi, Kars Valiliği, Ankara İl Millî Eğitim Müdürlüğü...


3. Millet, kavim, din, mezhep isimleri:
Türk, Türkler, Yunan, İngiliz, Çeçen, Ruslar...
Müslüman, Musevî, Hıristiyan...
İslâm, İslâmiyet, Musevîlik, Hıristiyanlık...
Hanefî, Hanefîlik, Şafiî, Alevî...


4. Dil isimleri:
Türkçe, Farsça, Fransızca, Macarca, Fince, Tibetçe...


5. İl, İlçe, Semt, mahalle, cadde, bulvar, sokak  isimleri:
Sivas, Ankara, İstanbul, Mamak, Yenişehir, Şirinevler, Dikimevi, Atatürk Bulvarı, İvedik Caddesi, Gönül Sokak...


6. Ülke ve bölge isimleri:
Türkiye, Afganistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti...
Batı Almanya, Batı Trakya, Güney Yemen, Doğu Avrupa, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu (Bölgesi), Ege, Marmara...


7. Kıta isimleri:
Avrasya, Asya, Avrupa, Afrika, Amerika, Antarktika, Arktika, Avustralya.


8. Deniz, okyanus, göl, akar su, boğaz, geçit isimleri:
Akdeniz, Karadeniz, Manş Denizi, Büyük Okyanus, Atlas Okyanusu
Van Gölü, Hazar Denizi, Beyşehir Gölü, Kızılırmak, Yeşilırmak, Sakarya, Seyhan, Fırat, Nil, İstanbul Boğazı,Panama Geçidi, Süveyş Kanalı ...


9. Dağ, tepe, ova, yayla isimleri:
Elmadağ, Uludağ, Ağrı Dağı, Erciyes (dağı), Everest Tepesi, Çukurova, Konya Ovası...
"Konya Ovası, Van Gölü, Ağrı Dağı" gibi her iki harfi de büyük yazılan özel isimlere dikkat edilirse, birinci kelimenin zaten il olarak mevcut olduğu; ikinci kelime eklenince oluşan ismin o ile ait ama yeni ve özel bir varlığı karşıladığı görülür.

Hâlbuki Hürriyet gazetesi, Nil nehri, Ankara şehri, Fırat nehri, Erciyes dağı gibi örneklerde birinci kelime büyük, ikinci kelime de küçük harfle başlamaktadır. Bunun sebebi bu kelimelere eklenen ikinci kelimelerle yeni bir özel isim oluşturulmuş olmamasıdır. Hürriyet zaten bir gazete adı; Nil zaten bir nehir adı; Ankara zaten bir şehir adı; Erciyes zaten bir dağ adıdır.


10. Gezegen ve yıldız adları:
Merih, Mars, Jüpiter, Venüs, Küçükayı...


11. Dünya, güneş ve ay kelimeleri terim olarak (astronomi ve coğrafya terimi) kullanılıyorsa özel isim olduğu için büyük; diğer anlamlarında (gerçek, mecaz, yan, eş, deyim vb.) kullanılıyorsa cins ismi olduğu için küçük harfle başlar

  • Ay’ın yakından çekilmiş fotoğrafları insanlığı pek şaşırtmıştı.
  • Yazın Güneş ışınları Dünya’ya dik olarak gelir.
  • Türkiye’nin birçok yerinde insanlar Güneş tutulmasını seyretti.
  • Sabahtan beri dünya kadar yer dolaştık.
  • Şair sevgilisinin yüzünü aya benzetir. (ayın kendisine değil, görünüşüne)

12. Kitap, gazete, mecmua, eser isimleri:
Cumhuriyet (gazetesi), Milliyet (gazetesi), Zaman (gazetesi); Varlık (dergisi), Aktüel (dergisi); Türk Dili (dergisi), Virgül; Yaprak Dökümü, Semerkant; Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Ansiklopedisi...


13. Hayvanlara takılan özel isimler:
Tekir, Karabaş, Yumoş, Minnoş, Pamuk...

Admin

Taglar: Özelİsimler

Türkçe Ders Notları - İlginizi çekebilecek başlıklar
Bağlaçlar

Tek başına anlamı olmayan, anlamca birbiriyle ilgili cümleleri veya cümlede görevdeş sözcük ve söz öbeklerini bağlamaya yarayan kelimelere bağlaç denir.

Cins İsimler

Aynı cinsten olan varlıkların ortak isimleridir. Dilin temel kavramları cins (tür) isimleridir. taş, yol, ağaç, ırmak, kitap, dergi, yaprak, ev, çocuk, su, sıra, hayal, düşünce, sıla, özlem, taraf, ceza

Edatlar (İlgeçler) Türleri

Tek başlarına anlamları olmayan, başka kelimelerle öbekleşerek değişik ve yeni anlam ilgileri kuran, birlikte kullanıldıkları kelimelere cümlede anlam ve görev kazandıran kelimelere edat denir.

İsimler (Adlar)

Varlıklara Verilişlerine Göre; Özel İsim, Cins İsmi. Maddelerine Göre İsimler; Somut İsim, Soyut İsim. C. Varlıkların Sayılarına Göre İsimler; Tekil İsim, Çoğul İsim, Topluluk İsmi

Zamir Nedir? Zamirler Ders Notları

Zamir Nedir? İsmin yerini tutan,ismin yerine kullanılabilen kelime ve eklere zamir denir. Sözcük Halindeki Zamirler; Kişi Zamiri, İşaret Zamiri, Belgisiz Zamir, Soru Zamiri. Ek Halindeki Zamirler; İyelik Zamiri, İlgi Zamiri



Sayfa Yorumları

Yorum Ekle





Mesaj / Bildirim Gönderin