Milli Edebiyat Dönemi

Milli Edebiyat Döneminin Genel Özellikleri

* Milli Edebiyat sanatçıları Batı’yı körü körüne taklit etmeye karşı çıkmıştır; ancak edebiyatta Batılı türler olan makale, fıkra, roman, hikaye gibi türleri kullanmayı yanlış görmemişlerdir.
* Milli Edebiyatın getirdiği en önemli yenilik Yeni Lisan hareketini başlatarak dilde o döneme kadar değişik zamanlarda hedeflenen; ancak başarılamayan sadeleşme hareketini başarmak olmuştur. Bu dönem sanatçıları, konuşma diliyle edebiyat yapmışlardır.
* Sanatçılar, kendilerine kaynak olarak kendi öz kültürlerini görmüşler ve milli ögelerden beslenmişlerdir. Bu dönemde yaşanan Milli Mücadele de dönemin değişik eserlerinde işlenmiştir.
* Yoksulluk, aile hayatı, ahlaki çöküntü gibi toplumsal konular işlenmiş, sanatçılar o dönemde yaşanan sosyal sorunları eserlerine taşımıştır.
* Daha önceki dönemlerde yüzeysel işlenen Anadolu ve Anadolu halkı bu dönem sanatçılarının birçok eserinde işlenmiştir.
* Eserlerinde işledikleri temayı, gerçekçi bir biçimde ele almak isteyen sanatçılar, gözleme önem vermiş ve eserlerinde gözlemle topladıkları bilgileri kullanmışlardır.
* Eserlerde her kesimden insanın sorunları dile getirilmiş, Servetifünun Edebiyatında yapılan “sadece aydın insanların dertlerini anlatma” geleneğinden kaçınılmıştır.
* Bu dönem edebiyatı toplumsal özellik göstermiş, sanatçılar hem dönemine ayna tutmuş hem de yaşanılan toplumsal sorunlara çözüm yolları gösterilmiştir.
* Batı taklitçiliğinden kaçınarak, milli konulara yönelme, yeni ve milli bir edebiyat ortaya koyma amacı güdülmüştür.
* Türk kültürü ve tarihi el değmemiş bir hazine olarak kabul edilmiştir.
* Dil birliğini, ulus-devlet anlayışının temeli olarak gören Milli Edebiyatçılar Türkçeyi bilim ve sanat dili haline getirme, dil bilinci yoluyla milli bilinç oluşturma, halk kül- türüne yönelme ve halkı eğitme gibi amaçlarına ulaşmak için dilde sadeleşmeye gitmişlerdir.
* Sade bir dili savunmuşlar, dilde karşılığı bulunan ve dilimize fazla oturmayan Arapça ve Farsça sözcükler kullanılmamıştır.
* “Toplum için sanat” anlayışı çerçevesinde eserler ortaya konmuştur.
* Halkın yaşamı ve sorunlarının yanı sıra bireysel konular da işlenmiştir.
* Mizahi üslup önemsenmiş, mizah ve hiciv türünde eserler de verilmiştir.

Milli Edebiyat Sanatçıları

Mehmet Emin Yurdakul

* Türkçülük düşüncesini şiir sahasında ilk defa sanat ideali haline getiren kişidir.
* Cenge Giderken isimli şiirinde “Ben bir Türküm, dinim cinsim uludur.” mısralarıyla Türk edebiyatında Türklük heyecanını dile getiren ilk şöhretli şiir olmuştur.
* Şiirlerinde bireysel konuları işlememiş, Türklükle ilgili tüm konuları işlemiştir.

Eserleri
İsyan ve Dua Aydın Kızları
Mustafa Kemal Ankara
Düzyazı
Fazilet ve Asalet
Türkün Hukuku
Kral Corc’a
Dante’ye

Ziya Gökalp

* Türk milliyetçiliğinin esaslarını herkese duyurarak, Türkçülük düşüncesini ilk defa sistemleştiren fikir adamıdır.
* Türkçülük Türk milletini yükseltmektir demiş, çalışmalarını bu yönde sürdürmüştür. Şiir için değil şuur için çalıştığını dile getirmiştir.
* Heceyi kullandığı eserlerini sade bir dille vermiştir.
* Türkçenin yaygınlaşması için çalışmış, konuşma dili ile yazı dilinin aynı olması için çaba göstermiştir.

Eserleri
Kızıl Elma
Yeni Hayat
Altın Işık
Malta Mektupları
Türkçülüğün Esasları
Türkleşmek
İslamlaşmak
Muasırlaşmak
Türk Töresi
Türk Medeniyet Tarihi

Ömer Seyfettin

* Türk edebiyatında hikayeleri ile tanınır. Onun zamanına kadar hiçbir sanatçı salt hikaye türünde ön plana çıkmamıştır.
* Hikayelerinin konularını günlük yaşantılar , çocukluk anıları, menkıbeler, efsaneler, folklor, halk fıkraları oluşturur.
* Hikayelerindeki amaç milli bilinci kuvvetlendirmektir.
* Hikayelerinde Maupassant tarzını benimsemiştir.
* Hikayelerinde sade bir dil kullanmıştır.
* Hikayeleri okuyucuyu şaşırtarak biter.
* Hikayelerinde gerçekliği çok açık ve hatta çirkin denilebilecek konuları bile oldukça açık anlatır.
* Hikaye dışında şiir, roman,makale, fıkra, tiyatro türlerinde eserler vermiştir.

Eserleri
Hikaye
Hürriyet Bayrakları
Primo Türk Çocuğu
Kızıl Elma Neresi
Çanakkale’den Sonra
Ashab-ı Kehfimiz (uzun hikaye)
Efruz Bey (uzun hikaye)
Bomba
Beyaz Lale
Bahar ve Kelebekler
Tuhaf Bir Zulüm
And
İlk Namaz
Kaşağı Falaka
Yalnız Efe Keramet
Kurbağa Duası Yüz Akı
Yemin
Başını Vermeyen Şehit
Pembe İncili Kaftan
Forsa
Vire
Topuz
Teke Tek
Büyücü
Kütük
Teselli
Yüksek Ökçeler
Koç
Külah
Nasıl Kurtarmış
Çakmak
Kurumuş Ağaçlar
Deve
Gizli Mabed

Ali Canip Yöntem

* Milli Edebiyat’ın daha çok fikir ve ilim sahasında çalışmış, topluluğun ateşli bir savunucusu olmuştur.
* Milli Edebiyat’ın yayın organı olan Genç Kalemler dergisinin başyazarlığını yapmış , Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp ile birlikte bu topluluğun kurucusu olmuştur.
* İlk şiirlerini aruzla yazmış , Milli Edebiyat’a dahil olduktan sonra sade bir dille ve heceyle toplumsal konuda şiirler yazmıştır.
* Edebiyat tarihi araştırmaları ve Milli Edebiyat tartışmalarında yazdığı yazılarla öne çıkmıştır.

Eserleri
Geçtiğim Yol
Milli Edebiyat ve Cenap Bey’le Münakaşalarım Epope
Türk Edebiyatı Antolojisi
Edebi Nevilerle Mesleklere Dair Malumat
Ömer Seyfettin Hayatı ve Eserleri

Fuat Köprülü

* Türkoloji çalışmalarıyla tanınan profesördür.
* Edebiyat tarihçisi, araştırmacı ve siyasetçidir.
* Türk edebiyatını bilimsel yöntemlerle inceleyen ilk bilim adamıdır.
* Kimsenin tanımadığı birçok yazar ve şairi ilim alemine tanıtmıştır.
* Hece vezniyle ve sade bir dille şiirler de yazmıştır.

Eserleri
Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar
Türk Edebiyatı Tarihi
Türk Saz Şairleri Antolojisi
Divan Edebiyatı Antolojisi
Türkiye Tarihi
Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu
Bugünkü Edebiyat
Nasrettin Hoca
Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar

Rıza Tevfik Bölükbaşı

* İlk şiirlerini Servet-i Fünun tarzında yazmış daha sonra halk şiirine dönmüştür.
* Lirik tarzdaki koşmaları ve nefesleriyle şiire yeni bir soluk getirmiştir.
* Çok bilgili olması ve verdiği felsefe derslerinden dolayı Feylesof olarak anılmıştır.
* Milli Edebiyat döneminde heceyi kullanmadaki başarısı ile dikkatleri üzerine çekmiştir.
* Şiirlerinde aşk, doğa, çocukluk anıları gibi konuları işlemiştir.

Eserleri
Serab-ı Ömrüm

Halide Nusret Zorlutuna

* Aruzla yazdığı şiirleri de vardır ancak asıl ününü heceyle yazdıklarıyla kazanmıştır. Serbest tarzda yazdığı şiirler de vardır.
* Önceleri aşk şiirleri yazmış daha sonra yurt güzellikleri ve mistik tarzda şiirler de yazmıştır.
* Ümmül Muharrirat (yazarların annesi) olarak tanınmıştır.
* Şiir, roman , öykü türlerinde eserleri vardır.
* Kendi yaşamını da şiirlerinde konu edinmiş ve hüzünlü, lirik şiirler yazmıştır.

Eserleri
Geceden taşan Dertler
Yayla Türküsü
Yurdumun Dört Bucağı
Ellerim Bomboş
Küller
Sisli Geceler
Gül’ün Babası
Kim Aşk ve Zafer

Halide Edip Adıvar

* Romanlarıyla tanınan sanatçı mensur şiir, hikaye, anı, tiyatro gibi türlerde de eserler vermiştir.
* Romanlarının en önemli yanı karakter oluşturmadaki başarısıdır.
* Romanlarında kadın psikolojisini çok başarılı bir şekilde anlatmıştır.
* Bireysel duygularını ve kadın duyarlılığını anlattığı ilk romanları, Milli Mücadele yıllarını anlattığı ikinci dönem romanları, son dönem töre romanları olarak üçe ayrılır.
* Kurtuluş Savaşına katılmış, mitinglerde ateşli konuşmalar yapmış ilk kadın aydınımızdır. Savaşı bizzat yaşadığı, savaşın içinde olduğu için eserlerinde o havayı çok iyi yansıtmıştır.
* Dili kusurludur ancak konularda çok başarılıdır, sağlam gözlemleri ve güçlü tasvirleri vardır.

Eserleri
Roman
Seviye Talip
Raik’in Annesi
Handan
Yeni Turan
Son Eseri
Ateşten Gömlek
Kalp Ağrısı
Vurun Kahpeye
Zeyno’nun Oğlu
Mev’ud Hüküm
Sinekli Bakkal
Yolpalas Cinayeti
Tatarcık
Sonsuz Panayır
Döner Ayna
Akile Hanım Sokağı
Kerim Ustanın Oğlu
Sevda Sokağı
Komedyası Çaresiz
Hayat Parçaları

Hikaye
Harap Mabetler
Dağa Çıkan Kurt
Kubbede Kalan
Hoş Seda

Oyun
Kenan Çobanları
Maske ve Ruh

Anı
Türk’ün Ateşle İmtihanı
Mor Salkımlı Ev

Reşat Nuri Güntekin

* Roman ve hikayeleriyle Anadolu insanını anlatır.
* Romanlarında halkın yaşantısını, dertlerini, inançlarını zengin bir şahıs çeşitliliği içinde anlatır.
* İyi bir gözlemci olan yazar, karakterleri çok başarılı aktarmıştır.
* Eserlerinde romantizm ve realizm iç içedir.
* Sade ve canlı bir dili vardır, özellikle tiyatrolarında sahne dili oldukça başarılıdır.

Eserleri
Roman
Çalıkuşu
Gizli El
Damga
Dudaktan Kalbe
Akşam Güneşi
Bir Kadın Düşmanı
Yeşil Gece
Acımak
Yaprak Dökümü
Kızılcık Dalları
Gökyüzü
Eski Hastalık
Ateş Gecesi
Değirmen
Miskinler Tekkesi
Harabelerin Çiçeği
Kavak Yelleri
Son Sığınak
Kan Davası

Hikaye
Gençlik ve Güzellik
Eski Ahbap
Tanrı Misafiri
Sönmüş Yıldızlar
Leyla ile Mecnun
Olağan İşler

Oyun
Hançer
Eski Rüya
Ümidin Güneşi
Taş Parçası
Hülleci
Bir Köy Hocası
Babür Şah’ın Seccadesi
Bir Kır Eğlencesi
Ümit Mektebinde
İstiklal, Vergi Hırsızı
Bir Yağmur Gecesi
Balıkesir Muhasebecisi
Tanrıdağı Ziyafeti
Yaprak Dökümü
Eski Şarkı

Gezi
Anadolu Notları

Refik Halit Karay

* Fıkra ve hikayeler yazdıktan sonra roman türünde eserler vermiştir.
* Gözlem gücü çok kuvvetlidir ve gözlemlerini genellikle dış yapı üzerinde tutmuştur. Bu yönüyle “ressam yazar” olarak anılmıştır.
* Mizahi yönü çok güçlüdür.
* Kalem ve Cem adlı dergilerde “Kirpi” takma dıyla siyasi yazılar yazmış ve bu sürgüne gönderilmiştir.
* Akıcı bir dili ve başarılı bir üslubu vardır. * Romanlarında aile hayatı üzerinde durmuştur.

Eserleri
Roman
İstanbul’un İçyüzü
Yezid’in Kızı
Çete
Sürgün
Anahtar
Bu Bizim Hayatımız
Nilgün
Yeraltında Dünya Var
Dişi Örümcek
Bugünün Saraylısı
2000 Yılının Sevgilisi
İki Cisimli Kadın
Kadınlar Tekkesi
Karlı Dağdaki Ateş
Dört Yapraklı Yonca
Ayın On Dördü
Yüzen Bahçe

Hikaye
Memleket Hikayeleri
Gurbet Hikayeleri

Mizah
Sakın Aldanma İnanma Kanma
Kirpinin Dedikleri
Agop Paşa’nın Hatıraları
Ay Peşinde
Tanıdıklarım
Guguklu Saat

Anı
Minelbab İlelmihrab
Bir Ömür Boyunca

Günce
Bir İçim Su
Bir Avuç Saçma
İlk Adım
Üç Nesil Üç Hayat
Makyajlı Kadın
Tanrıya Şikayet

Falih Rıfkı Atay

* Gezi yazılarıyla tanınan sanatçının anı, makale, fıkra, sohbet türlerinde de eserleri vardır.
* Eserlerini sade bir dille yazmıştır.
* Atatürk’e büyük bir hayranlığı olan sanatçı onu anlatan birçok kitap yazmıştır.

Eserleri
Gezi
Denizaşırı
Yeni Rusya
Moskova-Roma
Bizim Akdeniz
Taymis Kıyıları
Tuna Kıyıları
Hind
Yolcu Defteri
Faşist Roma
Kemalist Tiran
Kaybolmuş Makedonya Fıkra
Niçin Kurtulmamak
Çile
İnanç
Kurtuluş
Pazar Konuşmaları
Bayrak

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

* Fecr-i Ati topluluğunda yer almış ve topluluğun özelliklerini benimsediği ferdiyetçi bir sanat anlayışını benimsemiştir. Fecr-i Ati’nin dağılmasından sonra sosyal konulu hikayeler yazmış, sanat toplum içindir anlayışına yönelmiştir.
* Türk sosyal yaşamı Yakup Kadri’nin eserlerinin ana konusudur. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e kadar sosyal yaşamımızın her alanını anlatmıştır.
* Eserlerinde realizm ve güçlü bir gözlem gücü hakimdir.
* Roman ve hikayelerini sağlam bir teknikle yazmış, üslup bakımından da Halit Ziya’dan sonra Türk romanında görülebilen en iyi üslubu ortaya koymuştur.
* Aylık yayımlanan fikir dergisi Kadro’yu çıkarmıştır.
* Milli Edebiyat döneminde oldukça sade bir kullanmıştır.

Eserleri
Roman
Kiralık Konak
Nur Baba
Hüküm Gecesi
Sodom ve Gomore
Yaban
Ankara
Bir Sürgün
Panoroma
Hep O Şarkı

Hikaye
Bir Serencam
Rahmet
Milli Savaş Hikayeleri
Mensur Şiir
Erenlerin Bağından
Okun Ucundan

Anı
Zoraki Diplomat
Anamın Kitabı
Vatan Yolunda
Politikada 45 Yıl
Gençlik ve Edebiyat Hatıraları

Oyun
Nirvana
Fıkra
Ergenekon

Hamdullah Suphi Tanrıöver

* Hayatını Türk ocaklarındaki çalışmalara adamışve ateşli konuşmalarıyla tanınmıştır.
* Yaptığı konuşmalarla Türkçülük akımının yaygınlaşmasını sağlayan sanatçı , hitabet tarzı eserlerinin konusunu güncel olaylardan almıştır.

Eserleri
Hitabet
Dağ Yolu (tüm konuşmaları)
Makale
Günebakan

Ruşen Eşref Ünaydın

* Mülakat türünün ilk kuvvetli eserlerini vermiştir.
* Edebiyatımızın önemli mülakat eserlerinden biri olan Diyorlar ki eserinde sanatçı, I. Dünya Savaşı yıllarında, tanınmış yazar ve şairlere edebiyat ile ilgili sorduğu sorulara ve aldığı cevaplara yer vermiştir.
* Diyorlar ki
Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal ile Mülakat

Milli Edebiyat Dönemi Bağımsız Sanatçıları

Mehmet Akif Ersoy

* Yirminci asır Türk-İslam milliyetçiliğinin en büyük sanatçısıdır.
* Sırat-ı Müstakim dergisinde yayımlanan yazı ve şiirleriyle tanınmıştır.
* Sanat toplum içindir düşüncesine bağlı kalmıştır.
* Mehmet Akif’e göre maddi ve manevi kalkınma için iki şey şarttır: Birincisi Müslümanların İslam’ın ilk yıllarındaki saflığına geri dönmesi, ikincisi ise Batı’nın ilim ve teknolojisinin alınması.
* Gerçek anlamda realizm edebiyatımıza onunla girmiştir.
* ”Halkın anlayabileceği dil, ancak kendi dilidir.” demiş ve eserlerini bu yönde vermiştir.
* Tevfik Fikret gibi nazmı nesre yaklaştırmış, manzum hikaye tarzının başarılı örneklerini vermiştir.
* Şiirlerinde din, hürriyet, doğruluk, ahlak, adalet gibi konulara yer vermiştir. * Şiirleri epik ve didaktik tarzdadır.
* Şiirlerini aruzla yazmış ve aruzu Türkçeye başarıyla uydurmuştur.

Eserleri
Safahat; Safahat, Süleymaniye Kürsüsünde
Hakkın Sesleri
Fatih Kürsüsünde
Hatıralar
Asım
Gölgeler

Yahya Kemal Beyatlı

* Batı şiiri ile eski Türk şiiri arasında köprü kurmuştur.
* Şiirde iç ahenge çok önem veren sanatçı şiirin “musikiden başka bir musiki” olduğunu söyler.
* Şiiri düzyazıdan uzaklaştırmasıyla Mehmet Akif ve Tevfik Fikret’ten ayrılır.
* Ok şiiri dışındaki şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanmıştır.
* Şiirlerinde ölüm, beşeri aşk, İstanbul, deniz, sonsuzluk gibi konular işlemiştir.
* Gazel, şarkı, mesnevi, rubai nazım şekillerini sıklıkla kullanmıştır.
* Şiirlerinde İstanbul Türkçesini başarıyla kullanmıştır.
* Şiirlerinin yanı sıra makale, gezi, anı, deneme, fıkra, mektup gibi türlerde de eserler vermiştir.

Eserleri
Şiir
Kendi Gök Kubbemiz
Eski Şiirin Rüzgarıyla
Rubailer
Hayyam Rubailerini
Türkçe Söyleyiş
Bitmemiş Şiirler

Düzyazı
Aziz İstanbul
Eğil Dağlar
Siyasi Hikayeler
Siyasi ve Edebi Portreler
Edebiyata Dair
Çocukluğum Gençliğim Siyasi ve Edebi Hatıralarım
Mektuplar Makaleler

2018-09-04 Admin Admin

Taglar: Milli Edebiyat Dönemi

Edebiyat Ders Notları - İlginizi çekebilecek başlıklar
Beş Hececiler Beş Hececiler; Orhan Seyfi Orhon, Faruk Nafiz Çamlıbel, Halit Fahri Ozansoy, Enis Behiç Koryürek, Yusuf Ziya Ortaç
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatının Diğer Sanatçıları Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatının Diğer Sanatçıları; Sabahattin Ali, Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı), Sait Faik Abasıyanık, Oğuz Atay, Tarık Buğra, Yaşar Kemal, Kemal Tahir, Orhan Kemal, Memduh Şevket Esendal
Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şiir Garip dışında yenşliği sürdüren sanatçılar; Necati Cumalı, Cahit Külebi, Ümit Yaşar Oğuzcan, Özdemir Asaf, Hilmi Yavuz, Asaf Halet Çelebi
Anonim Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri Anonim Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri; Mani, Düz ManiKesik Mani (Cinaslı Mani), Yedekli Mani (Artık mani), Türkü, Ninni, Ağıt
Âşık Edebiyatı Nazım Biçimleri Âşık Edebiyatı Nazım Biçimleri; Koşma, Güzelleme, Koçaklama, Taşlama, Ağıt, Koşma, Musammat Koşma, Yedekli Koşma, Ayaklı Koşma, Zincirbent Ayaklı Koşma, Koşma-Şarkı, Tecnis Koşma, Destan, Semai, Varsağı
Âşık Edebiyatı Temsilcileri Âşık Edebiyatı Temsilcileri; Köroğlu, Öksüz Dede (Öksüz Âşık), Kayıkçı Kul Mustafa, Karacaoğlan, Âşık Ömer, Kâtibî, Kuloğlu, Gevherî, Dertlî, Dadaloğlu, Bayburtlu Zihnî, Erzurumlu Emrah, Everekli Seyranî, Âşık Şenlik, Ruhs