I. Yeni
Genel Özellikleri
* 1941’de Orhan Veli Kanık, Oktay Rıfat Horozcu, Melih Cevdet Anday ortak yayımladıkları Garip adlı şiir kitabının ön sözünde şiir anlayışlarını ortaya koydular.* Kitabın kapağında “Bu kitap, sizi alışılmış şeylerden şüpheye davet edecektir.” yazdılar.
* Şiire getirdikleri yeniliklerden dolayı I. Yeni olarak da anılmışlardır.
* Topluluk üyeleri, o güne kadarki şiir geleneğine tamamen başkaldırıp şiirle ilgili hiçbir kuralı tanımadıklarını belirttiler.
* Geleneksel şiire, kalıplaşmış kurallara, ölçü ve kafiyeye, söz sanatlarına, aşırı duygusallığa, imgeye ve kapalı söyleyişe karşı çıktılar.
* Şiirde anlamı ön plana çıkardılar.
* Serbest ölçüyle, kafiyesiz şiir yazdılar.
* Basitlik, sadelik, sıradanlık ilkesini benimsediler.
* Şiirde yeni konuları işlediler.
* Günlük konuşma dilini, halk söyleyişlerini kullandılar.
* Toplumsal aksaklıkları mizahi, nükteli bir dille anlattılar.
* Günlük hayatı, basit konuları, sıradan insanları işlediler.
Orhan Veli Kanık (1914-1950)
* Melih Cevdet ve Oktay Rifat’la lise yıllarında Sesimiz adlı bir dergi çıkarmışlardır.* İlk şiirlerini varlık dergisinde yayımlamıştır.
* Garip hareketinin öncüsüdür.
* La Fontaine’den çeviriler yapmış, Nasrettin Hoca fıkralarını manzum hale getirmiştir.
Eserleri
Şiir: Garip ,Vazgeçemediğim,Destan Gibi,Yenisi,Karşı
Çeviri: La Fontaine’den Masallar, Düzyazı, Sanat ve Edebiyatımız Manzum
Fıkra: Nasrettin Hoca Fıkraları
Melih Cevdet Anday (1915-2002)
* İlk şiirlerini Garip hareketinin çizgisinde yazmış, zamanla duyguyu ikinci plana atarak düşünce yönü ağır basan şiirler yazmıştır.* Orhan Veli’nin ölümüyle Garip hareketi son bulmuş ve Melih Cevdet toplumsal gerçekçiliğe ve kavgacı şiire yönelmiştir. Telgrafhane ve Yan Yana kitaplarındaki şiirlerde toplum ve insanı savunmuştur.
* Daha sonraki şiirlerinde Kolları Bağlı Odysseus şiirinden başlayarak Eski Yunan ve Doğu kültürüne ait mitolojik unsurlara yönelmiştir.
* Şiirlerinde yalın bir dil kullanmış, düzyazılarında özlü ve şiirsel bir dili tercih etmiştir.
Eserleri
Şiir: Garip,Rahatı Kaçan Ağaç ,Telgrafhane, Kolları Bağlı Odsseus, Teknenin Ölümü, Yan Yana, Tanıdık Dünya, Yağmurun Altında, Göçebe Denizin Üstünde, Ölümsüzlük Ardında Gılgamış
Roman: Aylaklar, Gizli Emir, İsa’nın Güncesi,Raziye
Deneme: Doğu-Batı, Konuşarak, Paris Yazıları, Yasak, Sosyalist Bir Dünya, Dilimiz Üstüne Konuşmalar
Tiyatro: Mikado’nun Çöpleri, İçerdekiler, Dikkat Köpek Var, Dört Oyun, Ölüler Konuşmak İster
Gezi: Sovyet Rusya ,Azerbaycan, Bulgaristan, Özbekistan
Oktay Rifat Horozcu(1914-1988)
* Arayışların şairidir, hemen hemen her şiir kitabında farklı nitelikler göstermiştir.* Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üzerine Şiirler, Güzellemeler şiir kitaplarını Garip anlayışına bağlı olarak yazmıştır.
* Orhan Veli’nin ölümünden sonra Garip şiirinden uzaklaşmış sosyal temalı şiirler, taşlamalar yazmıştır.
* Daha sonra soyut, imgeci ve kapalı şiire yönelmiştir.
Eserleri
Şiir: Garip, Çobanıl Şiirler, Perçemli Sokak, Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üzerine Şiirler, Güzellemeler, Elleri Var Özgürlüğün, Aşk Merdiveni, Koca Bir Yaz, Denize Doğru Konuşma, Karga ile Tilki, Dilsiz ve Çıplak, Bir Cigara İçimi, Aşağı Yukarı, Yeni Şiirler
Roman: Bir Kadının Penceresinden, Bay Lear, Danaburnu
Tiyatro: Çil Horoz, Birtakım İnsanlar, Oyun İçinde Oyun, Atlar ve Filler, Yağmur Sıkıntısı, Kıskançlar, Kadınlar Arasında
II. Yeni
* “Şiir için şiir” anlayışıyla hareket etmişler; erdem, ahlak, toplum ve gerçek gibi konuların şiirin dışında tutulması gerektiğini savunmuşlardır.
* Onlara göre anlamlı olmak şiir için önemli değildir.
* II. Yeni’ye göre şiir bir öykü anlatma aracı değildir. Öteki edebi türlerden kesin çizgilerle ayrılmalıdır. Bu yüzden konuyu ve olayı şiirden atmışlardır.
* Eşya, görünüm ve insanı gerçeküstücülükten daha aşırı bir soyutlama ile anlatmayı amaç edinmişlerdir.
* Onlara göre şiirde ahenk, ölçü ve uyakla değil; musiki ve anlatım zenginliği ile sağlanmalıdır.
* Garip’teki gibi ortak bir hareket olmayıp bağımsız şairlerin benzer bir çizgide şiir yazmasıyla oluşmuştur.
* İmge, çağrışım, kapalı anlatım İkinci Yeni’ciler için önemlidir.
Topluluğun Sanatçıları
Cemal Süreya
* İkinci Yeni’nin en tanınmış şairlerindendir.* İkinci Yeni’ye katılmasına rağmen geleneğe karşı olmamış, şiirlerinde gelenekten yararlanmıştır.
* Kendine özgü bir şiir anlayışı geliştirmiştir. Çarpıcı, yoğun imgeler kullanmıştır.
* Şiirlerinde hareket halindeki her şeyi anlatmış, yaşayan insanın her yönüne değinmiştir.
* İkinci Yeni sanatçılarına göre oldukça açık bir anlatımı benimsemiştir.
* Şiirlerinde aşk ve cinselliği kendine özgü bir anlatımla dışa vurmuştur.
* Üslup yönüyle de diğer şairlerden ayrılmış, kullandığı halk dili ve biçime verdiği önemle ön plana çıkmıştır.
Eserleri
Şiir: Üvercinka, Göçebe, Beni Öp Sonra Doğur Beni, Sevda Sözleri, Sıcak Nal, Güz Bitiği
Düzyazı: Şapkam Dolu Çiçekle, Günübirlik, On Üç Günün Mektupları, 999. Gün, Folklor Şiire Düşman, Uzat Saçlarını Frigya, Aydınlık Yazıları, Papirüs’ten Başyazılar, Günler, Güvercin Curnatası
Antoloji: Mülkiyeli Şairler, 100 Aşk Şiiri
Edip Cansever
* İlk şiirlerini “İkindi Üstü” adlı kitapta toplamıştır. Bu kitapta ilk gençlik şiirleri yer alır.* İkinci kitabı “Dirlik Düzenlik”te özlü bir söyleyiş ve toplumsal eleştiri için mizah aracını kullanan bir tutum sergilemiştir.
* Kapalı bir şiire yönelse de İkinci Yeni’deki bazı şairler gibi tamamen anlamsızlığı savunmamıştır. Farklı imgeler kullanmış ama düşünceyi göz ardı etmemiştir.
* İkinci Yeni şairleri içinde en çok ve en uzun dönem şiir yazan odur.
* İnsan ve nesnelerdeki ayrıntılara, toplumsal sorunlara yöneldiği şiirleri vardır.
Eserleri
Şiir: İkindi Üstü, Dirlik Düzenlik, Yerçekimli Karanfil, Umutsuzluklar Parkı, Petrol, Nerede Antigone, Tragedyalar, Çağrılmayan Yakup,Kirli Ağustos, Sonrası Kalır, Ben Ruhi Bey Nasılım, Sevda ile Sevgi, Şairin Seyir Defteri, Yeniden, Bezik Oynayan Kadınlar, İlkyaz Şikayetçileri,Oteller Kenti
Düzyazı: Gül Dönüyor Avucumda
Turgut Uyar
* İlk şiirlerini ölçülü, uyaklı yazan şair kişisel yaşantısını konu edinir. Aşk, ayrılık, ölüm temalarını işlediği bu şiirlerinde Garip Akımı’nın izleri görülür.* Daha sonra yoğun imgelerin etkili olduğu şiirleriyle İkinci Yeni’nin başlıca şairlerinden olmuştur.
* İmge, çağrışım, soyutluk ve kapalı anlatım nitelikleriyle İkinci Yeni şairidir.
* Şiirlerinde insana yönelik bir tutum vardır.
* Türkçeyi en güzel kullanan şairler arasındadır.
Eserleri
Şiir: Arz-ı Hal, Türkiyem, Dünyanın En Güzel Arabistan’ı,Tütünler Islak, Her Pazartesi, Divan, Toplantılar, Kayayı Delen İncir, Dün Yok mu, Büyük Saat
İnceleme: Bir Şiirden
Ece Ayhan
* İlk şiiri 1954’te Türk Dili’nde yayımlanmıştır.* Daha sonra Varlık, Yenilik, Seçilmiş Hikayeler, Pazar Postası, Yeditepe dergileri şiirlerine yer verdi. Özellikle Pazar Postası’ndaki şiirleriyle ünlendi.
* Kendine özgü çağrışımlar ve göndermelerle örülü şiirleriyle hem Türk şiirinde hem de İkinci Yeni’nin içinde farklı bir kanal açtı. Şiirinin kilit noktası dildir.
* Şiirlerinde dünyaya karanlık bir bakış açısı, sokak yaşantısına, ekonomiye göndermeler,ölüm konuları iç içe örülmüş bir lirizm vardır.
Eserleri
Şiir: Ortadokslular, Sivil Şiirler, Son Şiirler, Kınar Hanımın Denizleri, Bakışsız Bir Kedi Kara, Devlet ve Tabiat, Yort Savul, Zambaklı Padişah, Çok Eski Adıyladır, Çanakkaleli Melahat’a İki El Mektup ya da Özel Bir Fuhuş Tarihi
Ülkü Tamer
* İkinci Yeni’ye sonradan dâhil olduğu halde bu akımın önde gelen temsilcilerinden biri olmuştur.* Kendine özgü imge dünyası ve sade söyleyişleriyle dikkat çekmiştir.
* Şiirlerinde keskin bir ironiyle örülmüş derin acıları ve beşeri trajedileri dile getirmiştir. Daha sonraları toplumsal konulara yöneldi.
Eserleri
Şiir: Soğuk Otların Altında, Gök Onları Yanıltmaz, Ezra ile Gary, Virgülün Başından Geçenler, İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür, Sıra Göller, Yanardağın Üstündeki Kuş
Düzyazı: Alleben Öyküleri, Yaşamak Hatırlamaktır, Edith Hamilton’dan Mitologya Çevirisi, Harry Potter ve Felsefe Taşı, Çağdaş Latin Amerika Şiir Antolojisi
Sezai Karakoç
* Başlangıçta Pazar Postası’nda İkinci Yeni doğrultusunda şiirler yazmış,daha sonraki yıllarda kendi şiirine yönelmiştir.* Şiir üslubu bakımından, az çok İkinci Yeni’ye yakın sayılsa da, şiirinde işlediği temalar, inandığı değerler bakımından şiirimizde yeni ve değişik bir sestir.
* Değişik imgelerle, kendine özgü, mistik ve İslami içerikli şiirler yazmıştır.
* Dergi ve gazetelerde sanat yazıları,eleştiriler, Fransız şiirinden çeviriler yayımlamıştır.
Eserleri
Şiir: Alınyazısı Saati, Körfez, Şahdamar, Hızır’la Kırk Saat,Sesler, Taha’nın Kitabı, Kıyamet Aşısı, Gül Muştusu, Zamana Adanmış Gönüller, Ayinler, Leyle ü Mecnun, Ateş Dansı, Monna Rosa, Mağara ve Işık (şiir-düzyazı)
Düzyazı: Tarihin Yol Ağzında, Meydan Ortaya Çıktığında, Portreler, Yazılar, Ölümden Sonra Kalkış, Makamda, Edebiyat yazıları 1-2
İlhan Berk
* Doğu şiirinin klasik kalıplarını denedi, beyit ve türkü biçimlerinden yararlandı.* Araştırmacı kişiliği, özgün duyarlılıkları ve buluşlarıyla 20. yüzyıl Türk şiirinin en önemli isimleri arasındadır.
* Sembolist şiirden esinlenilmiş izlenimi veren imgeler kullanmayı sevmektedir.
* Türk şiirinin en deneyci şairlerinden biri olan İlhan Berk, durmadan yatak değiştirerek, ama bazı sorunsallara hep bağlı kalarak şiirini günümüze kadar eskitmeden getirmeyi başarmıştır.
Eserleri
Şiir: İstanbul, Günaydın Yeryüzü, Pera, Türkiye Şarkısı, Köroğlu, Galile Denizi, Çivi Yazısı, Otağ,Mısırkalyoniğne, Aşıkane,Taşbaskısı, Şenlikname, Atlas, Kül, İstanbul Kitabı, Kitaplar Kitabı, Deniz Eskisi, Delta ve Çocuk, Galata, Güzel Irmak, Dün Dağlarda Dolaştım Evde Yoktum, Avluya Düşen Gölge, Çok Yaşasın Sayılar, Tümceler Geliyorum
Otobiyografi: Uzun Bir Adam
Söyleşi: Kanatlı At
Antoloji: Başlangıcından Bugüne Beyit Mısra Antolojisi, Aşk Elçisi
2018-09-04 Admin Admin
Taglar: GaripHareketi
| Edebiyat Ders Notları - İlginizi çekebilecek başlıklar |
|---|
|
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatının Diğer Sanatçıları
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatının Diğer Sanatçıları; Sabahattin Ali, Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı), Sait Faik Abasıyanık, Oğuz Atay, Tarık Buğra, Yaşar Kemal, Kemal Tahir, Orhan Kemal, Memduh Şevket Esendal |
|
Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şiir
Garip dışında yenşliği sürdüren sanatçılar; Necati Cumalı, Cahit Külebi, Ümit Yaşar Oğuzcan, Özdemir Asaf, Hilmi Yavuz, Asaf Halet Çelebi |
|
Hisarcılar
Hisarcılar kimlerdir; İlhan Geçer, Mehmet Çınarlı, Munis Faik Ozansoy, Mustafa Necati Karaer, Gültekin Samanoğlu, Yavuz Bülent Bakiler, Bekir Sıtkı Erdoğan, Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu |
|
Anonim Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri
Anonim Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri; Mani, Düz ManiKesik Mani (Cinaslı Mani), Yedekli Mani (Artık mani), Türkü, Ninni, Ağıt |
|
Âşık Edebiyatı Nazım Biçimleri
Âşık Edebiyatı Nazım Biçimleri; Koşma, Güzelleme, Koçaklama, Taşlama, Ağıt, Koşma, Musammat Koşma, Yedekli Koşma, Ayaklı Koşma, Zincirbent Ayaklı Koşma, Koşma-Şarkı, Tecnis Koşma, Destan, Semai, Varsağı |
|
Âşık Edebiyatı Temsilcileri
Âşık Edebiyatı Temsilcileri; Köroğlu, Öksüz Dede (Öksüz Âşık), Kayıkçı Kul Mustafa, Karacaoğlan, Âşık Ömer, Kâtibî, Kuloğlu, Gevherî, Dertlî, Dadaloğlu, Bayburtlu Zihnî, Erzurumlu Emrah, Everekli Seyranî, Âşık Şenlik, Ruhs |
Sayfa Yorumları