Dünya, günümüzden yaklaşık 4,6 milyar yıl önce kızgın gaz ve toz bulutlarının sıkışması sonucu oluşmuş ve ekseni etrafında dönerek soğumaya başlamıştır.
Yoğunluğu ve sıcaklığı fazla olan maddeler Dünya’nın merkezinde toplanmış, az olanlar ise dış kısmında kalmıştır. Bunun sonucunda Dünya; yoğunluk ve sıcaklık bakımından
- Yer kabuğu
- Manto
- Çekirdek olmak üzere üç katmandan oluşmuştur. Bu katmanlara geosfer adı verilmektedir.
Yer 6371 km derinliğe sahiptir. İnsanlar yerin merkezine inemezler ama yer yapısı hakkında bilgilere sahiptirler. Bunu;
- Deprem dalgalarının hızını ve izlediği yolu
- Volkan patlamaları sırasında püsküren maddeler
- Taşların yapısı
- Maden aramaları sırasında yapılan kazılar
Yerin İç Yapısı
Levha Tektoniği
Yer kabuğunun yapboz gibi parçalardan oluştuğunu göstermektedir. Yer kabuğunu oluşturan bu parçalara levha adı verilir.
WEGENER KURAMI (KITALARIN KAYMASI TEORİSİ)
Yer kabuğundaki hareketleri açıklamak için ileri sürülen en önemli teorilerden biri kıt’aların kayması teorisidir. Bu teoriye göre, kıt’alar birinci zamanın ikinci yarısına kadar tek parça halinde idi. İkinci ve üçüncü zamanlarda kıt’alar parçalanarak birbirinden uzaklaşmış;kıt’aların arsındaki boşluklara suların dolması ile okyanuslar ve denizler meydana gelmiştir.- Başlangıçtaki kıta PANGEA, Okyanusa Panthalassa (Pıntalasa) denir.
Pangea’nın ayrılmasıyla; kuzeyde Laurasia (Lavrasya), güneyde ise Gondwana (Gondvana) adı verilen kıtalar ve Tetis adı verilen deniz oluşmuştur.
Manto’da meydana gelen Konveksiyonel(Yükselim ) hareketinden dolayı Levhalar hareket eder.
Levhaların hareketleri; yaklaşma, uzaklaşma ve yanal yer değiştirme olmak üzere üçe ayrılır.
Geçmişte kıtaların tek bir parçadan(PANGEA) oluştuğunun kanıtları;
- Aynı bitki ve hayvan türlerine ait fosillerinin farklı kıtalarda görülmesi
- Okyanusların doğu batı kıyılarındaki kayaç yapısı ve dağların uzantısının benzerlik göstermesi
- Kıta sınırlarının bir yapbozun parçası gibi birbirini tamamlaması
Bu hareketlilik sonucunda levha sınırlarında;
Yeni okyanuslar, yeni kıtalar, sıradağlar ve volkanik dağlar oluşur. Depremler ve volkanik faaliyetlerin nedeni olan bu hareketliliğin levha sınırlarında olur.
2020-01-11 Admin Admin
Taglar: DünyanınTektonikOluşumu
| Coğrafya Ders Notları - İlginizi çekebilecek başlıklar |
|---|
|
Bitki Çeşitleri
İklim Etkisi: Sıcaklık ve yağışın uygun olduğu alanlarda bitki örtüsü zengin iken kurak ve soğuk yerlerde bitki yetişmez. İklim ve bitki örtüsü birbirine bağlıdır. |
|
Dış Kuvvetler
Yeryüzünün aşınma, taşıma ve birikim faaliyetleriyle şekillenmesinde etkin rol oynar. Dış kuvvet ve süreçlerin etkisi, iklim ve topoğrafya gibi koşulların da etkisiyle bölgeden bölgeye göre değişiklik gösterebilir. |
|
İç Kuvvetler
İç kuvvetlerin oluşumu sürecinde yer kabuğunda meydana gelen hareketlere tektonik hareket adı verilmektedir. İç kuvvetlerin kaynağı mantodaki konveksiyonel hareketlerdir. |
|
21 Aralık Özellikleri
Güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne 43°06′ lık açı ile gelir. Kış mevsiminin başlangıcıdır. |
|
21 Haziran Özellikleri
Dünya, kendi ekseni etrafındaki günlük dönüşünü sürdürürken, bir yandan da Güneş’in çevresinde dolanır. |
|
21 Mart Özellikleri
Güneş ışınları öğle vakti Ekvator’a 90° lik açı ile düşer. Gölge boyu Ekvator’da sıfırdır. |
Sayfa Yorumları