EPİTEL DOKUSU
Vücudun dış ve iç kısımlarını örten dokudur. Ör: Derinin üst yüzeyi ile sindirim sisteminin iç yüzeyini örter.
Epitel doku bağ dokusundan yapılmış bir taban üzerine oturur.
ÖRTÜ EPİTELİ
TEK TABAKALI ÖRTÜ EPİTELİ
1. Yassı epitel hücreleri, kan damarlarının iç yüzeyini kaplayan epiteldir.
2. Kübik epitel hücreleri, Omurgalı böbreklerinde ve tiroid bezinde bulunur.
3. Silindirik epitel hücreleri: Omurgalıların solunum yolları, ince bağırsak, mide gibi iç organları astarlar.
Soluk borusunda epitel hücrelerinde siller bulunur. Bu hareketli siller yabancı cisimleri tutup, dışarı atmaya yarar.
ÇOK TABAKALI ÖRTÜ EPİTELİ
Omurgalıların derisinde çok tabakalı epiteî dokusu bulunur.
İnsan derisinde olduğu gibi yüzeydeki yassı epitel hücreleri ölüdür.
Bunlar daha alttaki canlı hücreleri ısı, ışın, kimyasal maddeler gibi dış etkilerden korur.
SALGI EPİTELİ
TEK TABAKALI ÖRTÜ EPİTELİ
Tek hücreli silindirik bir epitel hücresidir. Goblet hücresi de denir. Salgısına da mukus denir. Mukus sayesinde solunum organ-larının içi nemli kalır.
ÇOK HÜCRELİ ÖRTÜ EPİTELİ
Çok hücreli salgı bezlerinin salgıları hormon ve enzimlerdir. Bu bezler salgılarını doğrudan kana veriyorlarsa böyle salgılara hormon denir.
Ör: Hipofiz, böbreküstü ve tiroid bezleri bu tür bezlerdir.
Eğer salgı bezleri salgılarını bir kanalla bulunduğu organ boşluğuna akıtıyorsa bu salgılara enzim denir.
Ör: Tükrük bezinden salgılanan.
BAĞ DOKUSU
Organizmadaki çeşitli doku ve organları birbirine bağlayan dokuya bağ dokusu denir.
Bağ dokusu, yumuşak organları korur ve onlara desteklik yapar. Ayrıca bağ dokusu vücudun savunmasında da görev alır.
Bağ dokusu, hücreler, hücreler arası madde ve lişerden meydana gelir. Yağ dokusu da özelleşmiş bir bağ dokusudur.
KIKIRDAK DOKUSU
* Kıkırdak hücrelerinde ve bu hücrelerin arasını dolduran ara maddelerden oluşan doku kıkırdak doku ’dur.
* Kıkırdak hücrelerine kondrosit, kıkırdak ara maddelere, kondrin adı verilir.
İnsan embriyosunun iskeleti kıkırdak’tan oluşur. Daha sonra embriyo geliştikçe kıkırdak doku yerini kemik dokuya bırakır.
Omurgalılardan köpek balığında embriyo ve ergin dönemde iskelet kemik dokudan meydana gelir.
KEMİK DOKUSU
* Omurgalıların iskeletini oluşturan kemikler kemik dokusundan meydana gelir.
* Kemik dokusu canlı kemik hücreleri ile bu hücrelerin salgıladığı ara maddeden oluşur.
* Kemik hücresine asteosit, kemik dokunun ara maddesine osein denir.
Osein magnezyum fosfat, kalsiyum karbonat ve kalsiyum şorür gibi inorganik tuzları biriktirerek kemik dokuyu sertleştirir.
Yaş ilerledikçe bu inorganik tuzların birikimi arttığından yaşlıların kemikleri sertleşerek çabuk kırılan bir yapı kazanır. Yaşlılarda kemik yıkan
hücreler, kemik yapan hücrelerden fazla olduğundan özellikle kadınlarda östrojen hormonunun azalmasıyla da kemik erimesi yani asteoporoz görülmektedir.
Bu nedenle süt içmeye çok özen göstermeliyiz.
KAN DOKUSU
* Kan dokusu kan hücreleriyle, hücrelerarası madde olan plazmadan meydana gelmiştir.
* Hücreler kan plazması içinde yüzerler ve damarlar içinde vücudun her tarafını dolaşırlar.
KAN HÜCRELERİ
ALYUVARLAR (ERİTROSİTLER)
* Çekirdeksiz hücrelerdir.
* Kana kırmızı rengini verir.
* Hemoglobin sayesinde kanda O2 ve CO2 taşır.
* Yaklaşık ömrü 120 gündür.
* Sağlıklı insanlarda 1 mm3 kanda erkeklerde 5-55, milyon, kadınlarda 4,5-5 milyon kadar bulunur.
AKYUVARLAR (LÖKOSİTLER)
* Çekirdekli hücrelerdir.
* Hemoglobin taşımadıklarından renksizdir.
* Vücudu hastalık yapıcı mikroplardan korur.
* Ömürleri 2-4 gündür.
* 1 mm3 kanda ortalama 7000 civarındadır.
KAN PULCUKLARI (TROMBOSİTLER)
* Kan sıvısı içinde bulunan küçük par-çacıklardır.
* Kanın pıhtılaşmasını sağlarlar.
* Ömürleri birkaç gündür.
* 1 mm3 insan kanında 150-400 bin kan pulcuğu vardır.
KAS DOKUSU
ÇİZGİLİ KASLAR
* Kırmızı renkli olan çizgili kaslar, iskeleti salıp hareketi sağladıklarından bunlara iskelet kası da denir.
* Kasılmaları isteğimizle kontrol edilir.
* Çabuk yorulurlar.
DÜZ KASLAR
* Düz kaslar bağırsak, mide, kan damarları gibi iç organların yapısında bulunur ve bunların kasılmalarını sağlar.
* Düz kas hücreleri yavaş ve ritmik olarak kasılırlar.
KALP KASI
* Kalp kası çizgili kas olmasına rağmen, isteğimiz dışında kasılma göstermesi ve çabuk yorulmaması ile düz kasa benzer.
SİNİR DOKUSU
Sinir dokusu, hormonlarla birlikte vücudun bütünlüğünü koruyan, sistemler arasında işbirliği sağlayan bir dokudur.
Sinir dokusunun esas hücrelerine nöron denir. Her nöronun gövde kısmıyla bir de gövdeden çıkan uzantıları vardır. Gövde kısmında hücre çekirdeği ve onun çevresinde hücre sitoplazması vardır. Sitoplazmadan dışarıya çıkan uzantılar akson ve dendrit adını alır.
Dış dünyadan ve iç organlardan gelen uyarılar sinirler sayesinde ilgili organlara ulaştırılır.
Ergin bir insanda zarar gören sinir dokusu yenilenemez. Ancak bazıları sinir do kusunun yerini özel bir bağ dokusu doldurur.
2018-09-01 Admin Admin
Taglar: DokularHayvansalDokular
| Biyoloji Ders Notları - İlginizi çekebilecek başlıklar |
|---|
|
Dokular - Bitkisel Dokular
Sürgen doku bitkilerde uzamayı ve kalınlaşmayı sağlar. Bu hücreler devamlı bölünme özelliğine sahiptirler. Bitkinin ömrü boyunca bölünme özelliğine sahip hücrelerin oluşturduğu dokuya birincil (primer) meristem denir. |
|
Dolaşım Sistemi
Genel olarak hayvanlarda dolaşım sistemi başlıca şu görevleri yapar: Sindirim ürünleri ve inorganik besinleri bütün hücrelere taşıma. Oksijeni hücrelere taşıma (trake solunumu yapanlar hariç). Metabolizma artıklarının hücrelerden uzak |
|
Endokrin Sistem
Canlılarda sistemler arasındaki uyumlu çalışmayı sağlayan özel maddelere hormon denir. Bunların sağlandığı yere endokrin bezler,bu sisteme de endokrin sistem denir. |
|
Bir Bilim Olarak Biyoloji
Canlıların bütün özelliklerini ve hayat olaylarını inceleyen bilim dalına biyoloji denir. |
|
Bitkiler
Fotosentez yapan ototrof canlılardır. Yarı parazit bitkiler (ökseotu) fotosentez yapar, fakat su ve mineralleri konaktan alır. Tam parazit bitkiler (cinsaçı) fotosentez yapmaz. Bitkiler üremelerine göre sınıflandırılır. |
|
Bitkilerde Boşaltım
Yapraklarda, gövdede ve köklerde boşaltım. Kara bitkilerinde üç farklı organ sayesinde boşaltım gerçekleştirilebilir. |
Sayfa Yorumları